Soomaaliya maxaa la isku hayaa?yaase isku haya?maxaase xal ah?
mahad herse
htrmah@aol.com
Marka laga hadlay mushkiladda soomaaliyeed,ayaa waxay dood iyo muran
balaarani ka taagan tahay oo aan wali jawaab sugan loo hayn suaasha
ah:maxaa la isku hayaa soomaaliya?yaase isku haya soomaaliya oo ku
diriraya?. Waxay suaashaas jawaabteedu ay asaas iyo fure u tahay xalka
iyo dawada loo heli karo mushkiladda soomaaliya oo ay meelo badan iyo
marar badan oo la isku dayay in dhibaatadaas soomaaliya xal loo helo
lagu guulaysan waayay oo lagu hungoobay. Haddaba waxay jawaabta
su’aashaasi muhiim ugu tahay xalka mushkiladda soomaaliyeed ayaa ah,
iyadoo haddii aan marka hore la ogaan jirrada iyo xanuunka qofka
haya,ayaysan suurtagal ahayn in markaa dawadiisa la helo.
Waayo qof aan xanuunkiisa la ogayn dawada lagu daldalaa ee la iska
siiyaa,waxay ku sii kordhisaa xanuunkii hayay ee dawo uma noqoto. Marka
soomaaliya waxay noqotay nin aan isagoo xanuunkiisii iyo waxa haya aan
la qaoon dawo lagu daldalayo oo la iska siinayo. Waxayna soomaaliya ku
waalatay markii xanuunka iyo jirrada haysa la garan waayay, shirar dib u
heshiisiineed oo madhalayas ah oo aan waxba ka soo baxayn.
Waxay soomaaliya ku waalatay koox hebel ayaa maqan iyo hebel ayaan
joogin, oo haddii la helo koox hebel iyo qof hebel arrintu way
hagaagaysaa,iyadoo aysan koox hebel iyo qof hebel haddii ay yimaadaanna
aysan waxba soo kordhinayn,waayo maba aha meesha ay dhibaatada ka jirtaa
qof hebel iyo koox hebel maqan ee waa meel kale oo u baahan in horta la
fahmo lana garto, waxa soomaaliya ka qaldan iyo waxa la isku hayo ee ay
dhibaatadu tahay?iyo cidda isku haysa ee ku diriraysa?,iyadoo markii
taas la garto oo aad loo fahmo, markaa dawadeeda iyo xalka arrinta la
raadin karo lana garan karo meesha wax ka qaldan yihiin ee sixidda u
baahan.
Haddaba si aan su’aashaas jawaab ugu helno furana ugu raadinno
xalkeeda una ogaanno cidda soomaaliya isku haysa,ayaan halkan ku faaqidi
doonaa su’aashaas jawaabteeda iyo qolooyinka soomaaliya isku haya cidda
ay yihiin. Soomaaliya waxaa isku haya qolooyin iyo kooxo ay u dhaxayso
tartan iyo loolan aydhiyoolajiyo, taas oo macnaheedu yahay in dagaalka
iyo loolanka qabiileed iyo tan kooxeed iyo urureed iyo shakhsiba aysan
ahayn wax kale aan ka ahayn waji uu leeyahay dagaalkaas aydhiyoolajiyo
ee baahsan. Waxayna qolo iyo koox waliba ay tahay waji matalaya
dagaalkaas aydhiyoolajiyo ee socda oo ay jilaa ka tahay oo ay
matalayso,iyadoo ay qolo walibana ay hadba dagaalka aydhiyoolajiyo uga
jirta oo ka jilaysa hadba meesha ay leedahay dantaada siyaasadeed iyo
maslaxadaada ayaa ku jirta oo aad kaga macaashaysaa. Waxaa dagaalkaas
aydhiyoolajiyo ee soomaaliya ka aloosan aan u dhigi karnaa ama aan u
qaybin karnaa mid ay wadaan oo ay hormood ka yihiin oo ay jilayaan dhowr
kooxood oo aan hoos ku caddayn doono kuwaas oo kala ah:
A)kooxda iyo qolo cilmaaniyeed oo qawmi ah oo ummadeed ama
qaran(secular nationalism). Waxaa kooxaha noocan ah ee aydhiyoolajiyo
tusaale u ah ama manhajka noocaas ah cabiraya oo matala, kooxaha
cilmaaniyeed ee qawmiga ah oo ay ka mid yihiin kooxihii soomaaliya soo
maray oo idil,laga soo bilaabo ururkii SYL oo ahaa urur qawmiyeed oo
cilmaani ah. Waxaa kale oo iyana ka mid ah kooxahaas kooxdii milatariga
ahayd markii danbena noqotay oo u xuubsiibatay xisbigii hantiwadaagga
kacaanka soomaaliyeed(XHKS). Waxaa iyana isla manhajkaas ku socday oo
waddadaas raacay kooxihii ka danbeeyay ee intii burburku jiray iyana
samaysmay oo ay ka mid ahaayeen kooxihii SOODERE iyo tii CARTE iyo tan
hadda u danbaysay ee IMBAGAATI lagu magacaabo. Waxay kooxahaas qawmiyeed
ee cilmaaniga ahi ay dhammaantood ku fashilmeen kuna guuldaraysteen in
ay iswaafajiyaaan oo ay kulmiyaan aydhiyoolajiyada qawmiyeed ee ummadeed
iyo qaran(nationalism) iyo, xukun wanaagsan oo dimuquraadi ah oo xalaal
ah oo shacab iyo bulsho oo toleed oo ay bulshaweynta dhaqameed leedahay
ama matala oo ay qayb ka tahay oo ay iyadu samaysatay oo wakiil ka ah
Waxay kale oo ay kooxaha cilmaaniyeed ee qawmiga ahi ay ku fashilmeen
kuna guuldaraysteen in ay samays iyo rakibaad(murakib) unug xaddaaradeed
oo iskudhafan, islamarkaana ishaysta oo kulmiya ama mataaneeya isna
waafajiya oo muwaafaqo u sasmeeyaan marka la yiraahdo nidaamka
dawladnimada casriga ah ee madaniyeed iyo magaalo(modern state)iyo
khusuusiyaadka mujtamaca soomaaliyeed ee qaab dhismeedka dhaqameed ee
toleed ku salaysan(kinship society unit).
B)Waxaa kale oo iyana masraxa siyaasadda soomaaliyeeed ku soo biiray
oo colaadda iyo loolanka aydhiyoolajiyo ee socda dhinac iyana ka noqday
oo soo galay koox cusub oo iyana lagu magacaabo kooxda islaamiga ah ee
soomaaliyeed ee qawmiyeed. Waxaa iyana kooxdan matala ama tusaale u ah
kooxda maxkamadaha shareecada islaamka soomaaliyeed ee iyadu magacan la
baxday(SIUC). Waxay kooxdan cusubi iyana noqotay mid ka mid ah kooxaha
siyaasadeed ee xukunka kula tartamaya kooxihii siyaasadeed ee horay u
jiray ee cilmaaniga ahaa ee qawmiyeed,kiyadoo kooxahan dhammaantood ay
ka siman yihiin ayna wada haraysay oo ay ragaadisay aqoonla’aan iyo
damiinimo siyaasadeed oo weyn,iyadoo kooxahani aysan garanayn
fahamsanaynna macnaha iyo ujeeddooyina siyaasadeed iyo sida loo
hirgaliyo ee loo dabaqo siyaasadda iyo dawga ay leedahay ee loogu dhaqmo
loona daadihiyo,loona tarjumo barnaamijyada iyo qorshayaasha siyaasadeed
iyo ujeeddooyinkeeda.
Waxayna kooxahani haddii ay noqoto kuwa cilmaaniyeed ee qawmiga ah
iyo kuwa islaamiga ah ee soomaaliyeed oo dhami ay kulligood ay ku
fashilmeen kuna guuldaraysteen iyagoo ay kari waayeen in ay kala gartaan
ayna kala soocaan marka la yiraahdo baddalidda iyo doorinta afkaarta iyo
qanaacaadka dadka iyo bulshada dhaqameed ee toleed eek ala duwan, ama
diineed ee dariiqooyin ama madhabeed ee kaladuwan iyo ilaalinta iyo u
adeegidda danaha baahiyada iyo himilooyinka madaniyeed ee bulsho iyo
dhaqan iyo toleed iyo siyaasadeed ee khaaska ah ee gaar ahaaneed ee ay
gaarka u leeyihiin bulshooyinka iyo beelaha dhaqameed iyo toleed ee
maxaliga ah. Waxaana u adeegidda danaha iyo baahiyaha noocan ah ee
dhaqameed iyo toleed ee bulsho ay tallaabo fiican oo bilaw ah ay u tahay
in laga gudbo lagana koro barnaamijyada iyo qorshayaasha siyaasadeed ee
kooxahan aan soo tilmaanay eek u salaysan qaabka
daahirineed(purisation)ee ku dhisan hannaanka raacdaynta iyo burinta iyo
cayrinta tilmaamaya ee fogayn iyo fiijinta ku dhisan(iqsaa’i).
Waxay iyana kooxaha noocan ah ee qawmiyeed marka la fiiriyo labadooda
qayboodba ee kuwooda cilmaaniyeed iyo kuwooda islaamiyiinba ay yihiin
kuwo buklshada u horseeday islamarkaana sababa oo dhaliya in ay bulshada
ay la soo daristo ayna soo waajahdo oo ay ku kufto kuna dhacdo dabinka
kalaqaybsanaan xoog leh oo ay u kala qaybsanto si weyn ayna noqoto
bulshadu mid u kala qaybsan una kala baxda laba qabiil iyo laba qaybood
oo iska horjeeda isna mudaya oo isdiidan isna dilaya oo loolan iyo
hardan u dhexeeyo. Waxayna kooxda cilmaaniyeed ee qawmiga ahi ay dadka u
kala qaybisaa una kala dishaa oo isaga horkeentaa iyadoo ka dhigta una
kala saarta kuwo soomaali ah oo waddani ah oo kacaameed iyo kuwo aan
waddani iyo soomaali aan ahayn oo soomaalidiid iyo qarandumis iyo
dawladdiid ah(Somali and nonsomali). Waxay iyana sidaas oo kale ay
kooxda islaamiyiintu iyana ay noqdeen kuwo dadka u qaybiya una kala
dilay oo u kala saaray laba qolo iyo laba qaybood oo u kala qaybsan
islaamiyiin iyo kuwo aan islaamiyiin aan ahayn oo ashahaado la dirir iyo
gaaloraac ay ku sunteen(Islamic and nonislamic)
C) Waxaa kale oo iyana jira ifafaale bilaw ah oo soo
kacay,ifafaalahaas oo soo badanaya isna soo taraya oo ay dabayshiisu ay
socoto,iyadoo ay soo muuqato ifafaalaha tusaale iyo naamuunad cusub oo
kuwaas hore ka baddalan kana duwan oo khilaafsan. Waxaana tusaalaha
noocan ah aan ku magacaabi karnaa ama aan ku tilmaami karnaa tijaabo
koox iyo qolo iyadu ah kuwo muxaafid ah oo libaraaliyadeed(conservative
liberal). Waxaa kooxdan iyo qoloda noocan ah ee isbaddaldoonka
ah(liberal)islamarkaana muxaafidka ah oo dhaqameed(conservative) ama
shacab iyo toleed ee bulsho tusaale u ah oo aan soo qaadan karnaa
moodada iyo naamuunadaha tusaalayaasha maamulada soomaaliland iyo
puntland oo kale,iyagoo tusaalayaashaan ay laftigoodu kaladuwan yihiin
oo aanaan taas hadda halkan uga hadlayn mowduucayaguna uusan taas hadda
ka hadlayn laakiin hadda waxay wadagaan in ay labudaba yihiiin maamullo
toleed iyo shacab oo ay bulshooyinka iyo beelaha maxaliga ah ee toleed
ay samaysteen. Labaduna ay ka dhasheen shirweynayaal dastuuri ah oo ay
asaas iyo tiir u ahaayeeen beelaha SNM oo ay soomaaliland ka dhalatay
iyo shirweynihii BOORAMA iyo shirweynihii kale ee isna GAROOWE ka dhacay
oo isna dhalay maamulka iyo dawlad goboleedka puntland oo ay beesha kale
ee SSDF iyana asaaska u ahayd. Waxaase jira oo ay SOOMAALILAND ku
guulaysatay oo gaar u ah, iyadoo samaysay golayaaal kala duwan oo
guurtiyeed iyo dhaqan iyo kuwo wakiileed oo la soo doortay iyo
doorashooyin madaxweyne oo dimuquraadiyadeed iyo xisbiyaal
doorashooyinkaaas ku tartama oo qaran,iyadoo aysan arrimahaas oo dhan
aysan wali ka hirgalin puntland oo aysan ku guulaysan in ay sidaas oo
kale ay horay ugu socoto una hormariso hay’adaheeda dawladeed iyo
siyaasadeed ee casriyeed.
Waxaa maamuladaasi ay yihiin ama la oran karaa oo lagu tilmaami karaa
in ay yihiin maamullo waddani ah oo casriyeed(land)islamarkaana ah kuwo
toleed oo muxaafida ah oo shacab iyo bulsho oo qayb ka ah kana tirsan oo
halganka iyo hawlgalka isbaddalkooda siyaasadeed yahay mid ka dhacay
gudaha(revolution within) bulshada dhaqameed iyo toleed ee maxaliga
ah(traditional kinship local community),kuna yimid oo isbaddalku ka
dhashay hannaan dimuquraadiyadeed oo shacab iyo toleed oo bulsho oo aan
ahayn isbaddal duleed(revolution without) oo dul ka keen ah oo dibadda
iyo bannaanka ka ah bulshada dhaqameed iyo toleed ee shacab ee maxaliga
ah. Qoladani waxay uga duwan tahay qolooyinkii hore iyadoo tijaabadoodu
tahay mid ku salaysan, in la helo lana abuuro tarkiib iyo isasaar
lakab(murakib) xaddaaradeed iyo unug ishaysta oo iskudhafan iskuna dhan
oo kulmiya iskuna dhaada oo iskudhafa, nidaamka dawladnimada waddaniga
ah ee casriyeed iyo, khusuusiyada hidde iyo dhaqan ee bulsho ee ku
salaysan hannaanka dhaqameed iyo toleed ee mujtamaca soomaaliyeed u
samaysan yahay,la iskuna dhafo oo la isku mataaneeyo la iskuna sidko oo
la isku irmaaneeyo lana kulmiyo, labadaas nidaam ee kan casriyeed iyo
dawladeed ee waddaniga ah iyo kan dhaqameed ee toleed ee qadiimka iyo
hiiddaha taariikheed iyo dhaqan ka soo jeeda,loona helo oo loo sameeyo
tarkiib iyo unug samays lakab xaddaaradeed oo kulmiya iskuna kaba oo
mataaneeya labadaas nidaam ee aan soo tilmaanay.
Haddaba dagaalka iyo colaadda soomaaliya ka aloosan ee ka socdaa ee
ay colaada naacaas ah ee aydhiyoolajiyo ay asaaska u tahay ee ay ka
danbayso,waxaana xalka soomaaliya ku xiran yahay, sida hadba colaadda
noocaas ah ee aydhiyoolajiyo xal iyo dawo loogu helo loogana gudbo oo la
helo itijaah iyo jiho mawqif kaliya oo la isku raacsan yahay laguna
midaysan yahay oo la wada ogolyahay oo la isku ogyahay. Waxaana helidda
moqif iyo itijaaha noocan ah ee la isku raacsan yahay ee muwaafaqada
lagu yahay ay tahay tan kaliya iyo tallaabada u horraysa ee furaha u ah
xalka dhibaatada iyo qaska jaahwareerka siyaasadeed iyo colaadda
aydhiyoolajiyo ee ma dhalayska ah ee soomaaliya ka taagan ee ragaadisay.
Waxaana su’aasha halkaas ka soo baxaysa ee la isweydiin karaa ay
tahay;ma waxay soomaaliya ahaan doontaa mid u garbaduuban oo u qabbiran
wasaayada qolooyinka iyo kooxaha hore ee kacaameed ee aan soo tilmaanay,
oo ah qolooyinka cilmaaniyeed ee qawmiga ah iyo kuwo islaaminiyeed ee
iyana qawmiga ah ee soomaaliyeed ee hannaanka kooxeed iyo urureed(elite)
ku salaysan. Mise waxay soomaaliya u dhaqaaqi doontaa oo ay wajigeeda u
duwi doontaa oo ay cagta saari doontaa isbaddalka dimuquradaaiyadeed
lana qaaadan doonaa tijaabada kooxaha libaraliyadeed ee muxaafidka ah ee
aan soo tilmaannay,waa tijaabada qolooyinka ay tusaalaha u yihiin ee ay
matalaan maamulada soomaaliland iyo puntland kuna salaysan oo ka
tarjumaya isbaddalka kacaameed ee dabacsan ee aan shanqarta iyo buuqa
iyo xasaradda toona aan lahayn ee saanta qabow,laguna higsanayo nidaam
maamul iyo dawladeed oo casri ah oo waddaniyeed kuna dhisan tijaabo
hannaan isbaddal dimuquraadiyadeed oo shacab iyo toleed oo bulsho ku
salaysan
Waxaa soomaaliya horyaal maanta oo u yaal in ay yeelato itijaah iyo
jiho la yaqaaan oo sugan oo lagu midaysan yahay la iskuna raacsan yahay
lana doorto oo la ansixiyo lagana heshiiyo oo la isku waafaqo nidaamka
siyaasadeed ee dalku yeelanayo ee mustaqbalka la dabaqayo lana qaadanayo
ee la raacayo laguna shaqaynayo ee la isku ogyahay la iskuna waafaqsan
yahay si buuxda oo aan madmadow ioyo mugdi toona lahayn. Waxaana
khiyaarka iyo doorashada soomaaalida u furan oo hortaal ay tahay laba
arrimood oo kala ah, in la qaato oo la taageero kooxda iyo qolooyinka
hore ee aan soo tilmaanay iyo kooxaha iyo ururada garabyada siyaasadeed
ee itijaahooda siyaasadeed ku wajahan yahay, in uu sii jiro laguna socdo
oo la sii wado lana sii haysto oo lagu dhaganaado wadciga jira iyo
tijaabooyinkii hore ee la soo maray ee ay qolooyinka iyo kooxaha
cilmaaniyeed ama diimeed ee islaamiyiin ee qawmiga ah ee soomaaliyeed ay
wataan ee aan soo tilmaanay ee hannaanka kooxeed iyo urureed ku
salaysan(functionalism),ama in moodada iyo tusaaalaha danbe ee ku
salaysan hannaanka isbaddalka dimuquraadiyadeed ee gunta dheer ee hoos u
qodan ee shacab iyo bulsho oo toleed iyo waddaniyeed oo casriga ah ku
salaysan la qaato lana dabaqo oo la tixraaco. Waxaana hannaanka iyo
moodada tusaalaha noocan ah tusaale u ah oo looga dayan karaa lagana
tixraaci karaa oo dabaqay kuna socda waddadeeda oo qaatay tusaalahaas
maamulada soomaaliland iyo puntland
Haddaba marka la fiiriyo tijaabooyinka isbaddal doonka ah ee
libaraaliyadeed ee muxaafidka ah ee aan soo tilmaanay,kuna salaysan
isbaddalada dimuquraadiyadeed ee shacab iyo toleed ee ka hirgalay kana
hanaqaaday tusaalahana ay u yihiin maamulada soomaaliland iyo puntland,
ayaa waxaa la oran karaa in tijaabooyinka isbaddaladaas
dimuquraadiyadeed iyo maamuladaas dawladeed ee waddaniyeed ee shacab iyo
toleed ee casriga ah ee bulsho, ay khatar weyn iyo duulaan ay ku hayaan
ugana imanayaa had iyo jeer luggooyo iyo hagardaamo joogto ah, wax aan
ku tilmaami karno ama la oran karo qolooyin iyo kooxo barnaamijkooda iyo
itijaahooda siyaasadeedba yahay kuwo ku salaysan ama cabiraya oo ku
taagan kuna dhaggan oo ku socda qorshe iyo manhaj asalraacnimo
cilmaaniyeed oo qawmi ah(radical secular nationalism)iyo sidoo kale
iyana tijaabo iyo itijaah ku wajahan ama tilmaamaya oo ku salaysan
asalraacnimo islaami ah oo qawmi ah oo soomaaaliyeed(radical Islamic
nationalism).
Waxayna labada qoloba isaga mid yihiin oo ay wadaagaan kana siman
yihiin iyagoo ay labaduba ay ka duulayaan kana ambaqaadayaan oo ay hagto
qanaaco daati ah oo aydhiyoolajiyadeed, iyadoo ay sheeganayaan iskuna
magcaabaan oo iska dhigaya kuwo ku hadlaya oo astaan u ah oo matalaya
una taagan xaqiiqda iyo xogogaalnimada oo idil oo tilmaan iyo summad u
ah magaca ummadeed iyo qaran ee qawmiyeed gabiahaantiisba,ama magaca
islaameed ee qawmiyeed iyo ummaddeed guud ahaanba. Waxayna
asalraacnimada islaamiyiintu iyo kooxaha iyo qolooyinka radikalka ah ee
islaamiyiinta ku magacaaban ee matala ay falsafadooda iyo sharciyadooda
fikriyeed iyo siyaasadoodaba ay ka qaataan daliil iyo xujana ay ka
dhigtaan muqaddasnimada taariikhda iyo risaalada islaamiga ah iyo
salafkii saxaabiyeed ee toosnaa in ay matalayaan oo aan cidina mucaaradi
Karin hadalana aan lagu celin Karin oo ay muqaddas yihiin,iyadoo ay
iyana qolooyinka kale iyo kooxaha cilmaaniyeed ee qawmiga ahi ay
falsafadooda iyo fikirkooda aydhiyoolajiyo iyo siyaasadeedba ay ka
qaateen daliil iyo xujana ay uga dhigtaan aydhiyoolajiyada cilmaaniyeed
oo yurub laga soo masaafuriyay lagana soo bawsaday, iyadoo aan wax naqdi
daati ah oo dhab ah oo qotodheer ama mug leh iyo dib u qaabayn ballaaran
aan lagu samayn fikirkaas iyo aydhiyoolajiyadaas lana waafajin oo aan
lagu dhererin waaqica iyo duruufaha dhaqan,bulsho,toleed,deegaan,siyaasadeed
ee maxaliga ah ee dhaqameed.
Waxayna qolooyinka iyo kooxaha cilmaaniyeed ee qawmiga ahi ay ku
baddaleen muqaddaskii diineed oo lagu bannaysanayay in kalitalisnimo
iyo ismagacow diimeed iyo xorriyad kacaan islaameed iyo diimeed lagu
baddalo, muqaddas cusub oo casriyeed(modernity),kaas oo ay ku xukumayso
kuna qiimaynayso oo ku dhudhuminayso taariikhda iyo hiddaha iyo dhaqanka
dadka iyo bulshooyinka kale oo mujtamaca soomaaliyeed ka mid yahay ee
dhaqameed,iyadoo la barbardhigayo taariikhda iyo dhaqankii reer yurub ee
casriyeed iyo dawladeed,iyadoo muqaddaska casriyeed ee cusub ee
masaafuriska ah magaciisana lagu jidaynayo laguna xalaashanayo in lagula
macaamilo lagulana dhaqmo, dhinaca kale ee toleed iyo dhaqameed dhaqan
iyo macaamil ku salaysan oo ay asaas u tahay iska sarraysiin iyo qab iyo
islaweyni iyo aan kuu taliyo iyo wasaayo,taas oo ay waliba weheliso oo
ay dheer tahay gaalayn siyaasadeed kaas oo u fasaxaya kooxaha iyo
qolooyinka cilmaaniyeed ee qawmiga ah in ay cunfi iyo maquunis kula
dhaqanto kuna cadaadiso oo ay ku cabiidiso dhinaca kale ee dhaqameed iyo
bulshaweynta toleed ee beeleed iyadoo lagu suntayo in ay qabiil iyo
qarandumis iyo jaahilnimo iyo badawnimo dib u socodnimo ah ay ku
sifawday,taas oo lagu qunsanayo laguna jidaysanayo oo lagu xalaashanayo
kalitalisnimo iyo diktatooriyad magaca xorriyadda qawmiyeed iyo
dawladeed ee qaran.
Haddaba tijaabo kasta oo dib u heshiisiineed iyo isbaddal kasta oo ku
wajahan kana tarjumaya tijaabada tusaalaha qolooyinka cilmaaniyeed ama
diimeed oo islaamiyeed ee aan soo tilmaanay kuna salaysan yahay qorshaha
barnaamijkooda aydhiyoolajiyo iyo siyaasadeed qaabka hannaanka kooxeed
iyo urureed oo kacaameed(radical revolutionary ideologies),ayaa waxay
tijaabooyinka iyo dadaalada noocaas ah iyo qolooyinka iyo kooxaha
hormoodka ka ah tijaabooyinkaas ay yihiin kuwo aan waxba ka soo baxayn
oo hal bacaad lagu lisay iska ah,iyadoo tubta iyo tijaabada kaliya ee
soomaaliya u furani ay tahay tijaabada tusaalaha moodada libaraaliyadeed
ee muxaafidka ah, kuna salysan qorshaha barnaamijka isbaddalka
dimuquraadiyadeed ee qotoda dheer ee hoos u qodan ee bulsho iyo
toleed,iyadoo tijaabada iyo moodada noocan ah ay tusaale u yihiin
maamulada waddaniga ah ee toleed iyo bulsho oo casriga ah ahna tijaabo
isbaddal doon ah(reform) oo libaraaliyadeed islamarkaana muxaafida ah oo
dhaqameed iyo toleed oo bulshon iyo shacab. Waxayna maamuladaasi ku
guulaysteen in ay tarkiib iyo unug xaddaaradeed oo ishaysta oo
midaysan(organic)ay u sameeyaan nidaamka dawladnimada casriga ah ee
waddaniyeed iyo nidaamkii hidde dhaqameed ee shacab iyo toleed ee
qadiimka ah ahaana sooyaalka dhaxalka taariikheed iyo dhaqan ee ummada
soomaaliyeed khusuusiga iyo gaarka u ahaa ee lagu yaqiin. Waxaana
tijaabo iyo dadaal dib u heshiisiin iyo isbaddal kasta oo aan tubta
waddada noocan ah aan ku iman oo aan loo marin ay noqonaysaa luggooyo
iyo gacmodaalis aan wax natiijo ah aan yeelanayn waxna ka soo baxayn
balse ku dhammaan doona aakhirka halbacaad lagu lisay iyo natiijo la’aan
oo eber ku dhammaada.
maqaalada soo socda waxaan ku xusi doonnaa sida wax loo dhisayo
mahad herse
htrmah@aol.com
Afeef: Aragtida qoraalkan waxaa leh qoraaga ku saxiixan
Faafin: SomaliTalk.com | Agoosto 3, 2007