Baarlamaanka soomaaliya ayaa la micna ah “hal libaax arkaysa
ma godlato” By. Daahir Faarax Afdheere. Abwaan
soomaaliyeed ayaa horey uyiri:-“ Baarlamaan aan run aqooniyo
shacabku way isla raftaan” hase yeeshee waxaa maanta uu xaalku
yahay:- Baarlamaan aan xor ahayn iyo shacabku waysla raftaan
!!!!!!
Baarlamaanku waa hay,adda ugu saraysa qaran. Waana hay,adda
sharcidejinta (leggislativo) kaasoo leh magaca kale ee golaha
shacabka (Asamblea di popolo) oo micnaheedu yahay inuu metalo
shacabka kaasoo markasta loo baahan yahay inuu ka turjumo
rabitaankooda .
Hadaba inkastoo soomaaliya looga dhawaaqay xubno baarlamaan
oo uu fadhigoodu yahay magaalada baydhaba ayaa hadana xubnahaasi
waxaa ay iska yihiin kuwo maqaarsaar ah ( Formale) oo aan cod
iyo awood toona lahayn, sababtu ugu wacana ay tahay in wadanku
aanu ahayn wadan xor ah oo uu haatan gacanta ugu jiro ciidamada
itoobiya, kuwaasoo caqabad ku ah talaabo kastoo ay qaadi
lahaayeen xubnaha baarlamaanku .
Taas ayaana keentay in xubno badan oo baarlamaanka ah ay la
soo deristo cabsi iyagoo markastana og halkii ay mareen asxaab
fara badan oo ka horeysay oo ugu waynaa shariif xasan.
Waxaa dad fara badan ay rumaysan yihiin haddii xubnaha
baarlamaanka soomaaliya ay xor yihiin in aanay marnaba suurtagal
noqateen arimo fara badan oo ay kamid yihiin:-
- Xasuuqa iyo barakacinta lagu hayo shacabka reer
muqdisho, waayo waa shacabkii ay metalayeen kan har iyo
habeen madaafiicda lagu harqinayo cid ka hadashaana aan
jirin.
- In madaxwaynaha iyo ra, iisul wasaarahu ay sameeyaan
waxii ay doonaan. Baarlamaanka oo labadoodaba ka sareeyana
aanu ka hadli karin
Waxaa tusaale fiican noqan kara ra,iisul wasaara nuur cadde
ayaa isagu sameeyay wax aan la maqal oo aan la arag, isagoo soo
dhoodhobay xubno wasiira ah oo aan xaq ku dhisnayn, kuwaasoo
khilaafayo nidaamkii fedaraalka ahaa ee kal hore soomaaliya
looga dhawaaqay. waxaana arintani xataa ay ka yaabisay beesha
caalamka, taasoo sababtay in qaar kamida xubnahaasi ay is
casilaan. Inkastoo la sheegayo in
Raisul-wasaare nuur cadde uu doonayo inuu wax ka bedelo
xukkuumadiisa
Hadana magacaabidaan uu ku dhawaaqay waa mid ka caraysiisay
dad badan, isla markaana lumisay kalsoonidii ay shacabku ku qabi
lahaayeen, Mar haddii uu ku fashilmay talaabadiisi ugu horaysay.
hase yeeshee baarlamaanka sow ma aha midkii kula xisaabtami
lahaa dhamaan talaabooyinkaas Khaldan.
Inkastoo ay cadahahay in xubnahaan baarlamaanku aanay ahayn
kuwo xor ah hadana waxaa meesha ku jiro oo in la xuso mudan in
iyagu qudhoodu ay u kala qaybsan yihiin dhaw arimood:-
- Mid cabsi ku jirto oo horay loogu hanjabay
- mid laaluush yar qaatay oo aan dan iyo muraadba kalahayn
waxa dhacaya
- Mid uu ka buuxo qabiil iyo aargoosi oo ay maskaxdiisu ka
ay guuxayso waxii soomaalida horey u kale gaaray .
- Mid aan waxba qorin waxna aqrin oo aanba ogayn, qodabka
laga doodayo shaqadiisuna ku kooban tahay inuu soo buuxiyo
kursiga ku yaalo hoolka A.D.C-da baydhabo. lax dhukani col
iyo abaar moog.
- Iyo mid iska aamusay oo yiri “ afkiibaa juuqda gabay”
Dhamaan arimahaan aan kor ku xusay waa ay jiraan oo majirto
cid aan waydiinayo waayo shacabka soomaaliyeed wax ka qarsoon
majiraan “ kor waayeel waa wada indho” soomaalidana waa
in yar oo is taqaan oo wax u kala qarsoon majiraaniin.
Waxaa kale aan jeclhay inaan xuso in xildhibaanadaan
baarlamaanka ee maqaar saarka ah ee baydaba fadhiya, xoriyad la
aanta haysata ka sakow
Badankood aanay lahayn wax aqoon ah oo lagu soo xulay,
intooda badana daaqada laga soowada galiyay iyagoo sita shaati
wayn oo uu qabiilkooda usooo galiyay.!!!!
Waxaase wax lala yaaba ah!! Mar haddii baarlamaanku yahay
hay,adda sharci dajineed ( Leggislativo) sidee baa xildhibaan
loogu aqoonsan karaa qof aan aqoon u lahayn sharuucda. Cajiib
!!!
Inkastoo xildhibaanadaan reer baydhabo ay ku jiraan rag fara
badan aqoon sare leh hadana aqoontoodu waa hal bacaad lagu
lisay oo wax qiima ah kumo fadhido waayo aqoontooda waa midii
loo baahnaa inay ugu adeegaan dadkooda iyo dalkooda dhibaatadu
ku habsatay. haddiise kuwaan aqoonta leh ay og yihiin in aanay
xor ahayn sow uma banaanayn inay is casilaan.
Isku soo wada duuboo waxaa dhab ah in qaar badan oo uu
codkoodu shaqayn lahaa haddii ay xor yihiin ay u adkaysan kari
waayaan xaqdarada iyo tacadiga haysata shacabkooda, hase
yeeshee cabsida farada badan ee ay qabaan iyo hanjabaad yada
lagu hayo ayaa ka dhigayo inay la micna noqdaan” HAL LIBAAX
ARKAYSA MA GODLATO”
Daahir Faarax Afdheere
Email:
gulan1969@yahoo.co.uk