28 DECEMBER MAALINTA BAALKA MODOOW TARIIKHDA SOOMAALIYA
Abdullahi mohamed hashi
Stockholm
sweden
burhaan99@hotmail.com
maantay oo ay ku beegan tahay 28 december waxay kasoo wareegtay
sanad markii ciidamada cadowga Itoobiya soo gaca dhigteen magalada
Muqdisho kadib markii maxakiimtii aboowa badnaa ee katalin jiray
koofurta iyo bartamaha Soomaaliya looga awood roonaaday dagaalkii ay
la galeen Ciidamada cadowga umada Soomaaliyeed ee Itoobiya. Dad
badan ayaa aaminsan in dagaalkii dhexmaray Maxaakiimtii islamiga
ahaa iyo cadowga itoobiya aan looga awood ronaan maxaakiimta laakiin
ay ku xisaabtamaan in ay galaan dagaal daba dheerada sida midka hada
ka socda Soomaaliya. Sidaas darteedna ay dagaalka iskaga soo baxeen
si aan awoodooda loo wiiqin taasina waxay keentay in sifilan waa ah
ay maxaakiimtu isaga soo baxaan dagaalka. Dad badan ayaa aamin sanaa
in maxaakiimtu adkayn doonan difaacooda jowhar iyo balidoogle si
looga difaaco cadowga magalada Muqdisho.
Waxaan shaki kujirin in maxaakiimtu difaacan kartay goobahaas
markii loo fiirsho awoodooda mudo dheer iyo tageerada ayka haysteen
shacabka Soomaaliyeed oo aad uwayneyd diyaarna u ahaa in ay dalkooda
ka difaacaan cadowga kusoo duulay. Dad badan ayaa sidaasi jeclaan
lahaa in ay sameeyaan laakiin taasi dan uguma jirin in ay sameeyaan
maxaa yeelay maxaakiimtu waxay garwaaqsadeen kadib dagaladii ay la
galeen cadowga in la rabo in la qabsado soomaaliya gacantana loo
galiyo itoobiya. Awood ka xoog badana lasoo duldhigay oo xataa
diyaradaha wax basaasa ay dul taag nayeen oo lala socday tilabo
kasta oo ay qadaan.
Sidaasi darteed waxay go aan sadeen in ay isku firdhiyaan dalka
si ay ugu dagalamaan "gurilla war" si ay ugu xisaabtamaan dagaal
daba dheeraada in ay galaan hadii aan cadowgu dalka isaga bixin.
Taasi waxay keentay in ay maantay awoodoodii markale soo iftiintay
oo ay hada Madaxdoodii ku sugan yihiin gobolo badan oo soomaaliya
dagalo qararna kula jiraan cadowga. waxaan dhihi karnaa maxaakiimtii
iyo shacabkii Soomaaliyeed waa gulaysteen waana ku guulaysan doonan
inta hartayna waa ay dhamaystiri doonanan ilaahay idankiis. Dadbaa
waxay leeyihiin waxay ku dagalamayaan baasuuke iyo AK 47, kuwa saas
yiraahda miyeysan ogayn in aysan jirin meel maxaakiimta hubka looga
dhigay ama looga furtay in aysan jirin, oo hubkoodii ay sidoodii
gobolada ugu haystaan xamarna uu ugu xabalan yahay, markay rabaana
lasoo bixi karaan.
markaan dib ugu soo laabto 28 december oo ay itoobiyaanku ay soo
galeen caasimada Soomaaliya ee muqdisho, waxaan ka midahaa dadkii
markaas ku sugnaa murugadana laqaybsanayey umada soomaaliyeed
meelkasta oo ay aduunka ka joogto gaar ahaana shacabka reer
Muqdisho. Waxay ahayd maalin madoow, waxay ahayd maalin ceeb nagu
ahayd, waxay ahayd maalin cadowgeenu jiridka ama goosdanbeedka uuka
qoslay, waxay ahayd maalin taariiqdeena baal madoow kagashay.
Aniga oo marayey ex-control balcad ayay markii ugu horaysay
waxaan lakulmay qoladii ku timid jidka balcad oo ay kasoo galeen
magalada. Caaruur iyo dumar ayaa kusoo xoomay jidka waxaana ka
dareemayey farxada ka muuqatay ciidamada itoobiyaanka in ay uun mar
soo tabteen xaruntii Soomaaliya ee muqdisho iyagoo ku hubaysan
dababado xoogna ay kusoo galaan. Mid kamida ciidamadaas oo ishaydu
qabatay oo saarnaa baabuur ay aad uga buxeen oo ural ahaa ayuu
carrurtii iyo dumarkii waxuu ufayday gacantiisa midig waxuuna soo
bixiyey muruqiisa oo uu tusay. Taas waxuu ula jeeday muruqaas ayaan
kusoo galay caasimadiinii taas oo cadaynaysa cadawada xun ee ay
uhayaan dalka iyo dadka Soomaaliyeed.
Waa malinta kaliya ee aan dareemay in aan bomb qaadan lahaa oo
aan isku qarxin lahaa hadii aan haysan lahaa ciilka iyo calool
xumada iga haysay aragooda iyo tariiq xumada ay usoo jiidayaan
dalkeena,dadkeena iyo diinteenaba. waxay ahayd maalin murugo
ciyaalku waxay ku sheekaysanayeen sidii ay u ekayeen itoobiyaanku
dumarkuna dhabanka ayay haysteen raguna dhulka ayuu fiirinayey. Nin
odaya oo cabaar soo lugeeyey oo darbi ku nasanaya ayaan soo
agfariistay, markaas ayuu i waydiiyey adeer itoobiyaankii maantay
ayay soo galeen ayaan maqlee maragtay adigu? waxaan iri haa adeer
hada ayay halkaan mareen. Markaas ayuu cabaar iga aamusay.
Cirka ayuu fiirshay faraha ayuu dhulka ku garacay kadibna fakar
ayuu galay. Cabaar mar uu iga aamustaa ayaan markale fiiriyey.
waxaan dareemay in ay indhihiisa ilin kusoo istaagtay hadana ma
uusan rabin in ilintiisu dhulka kusoo dadato. Waxuu igu yiri adeer
anigu waa kaa dawaynahay 75 ayaan jiraa, waxaan kamidahaa Ciidan kii
xooga dalka Soomaaliyeed waliba waxaan ahaa ciidankii ugu horeeyey
oo looqoro markii la dhisayey.
16 sano ayaan burbur kusoo jirnay oo soomaali is cunaysay. dagaal
sokeeya iyo umalo doox ayaan maalinkasta daris la ahayn, hadana
waqti ima harin dheer adeer. Intii aan ku agfadhiyey waxaan ku
maqnaa dagaal aan hada kahor aan la galnay iyoobiya ee dagaalkii 77
ayaa aniga iyo horin aan hugaamineyey waxaan u dhacnay meel
itoobiyaanka saldhig u ahayd. Malintaas raga nooga dhintay waxaa
kamid ahaa nin aan sxb aad uhayn oo aan aad ujeclaa oo aan mudo
kuwada jirnay ciidanka. waxuu kudhintay dhabtayda asagoo udhintay
dhawac soogaray. Intuusan dhiman ayuu waxuu igu yiri sxb dalkaaga
iyo diintaada in aad udhimataa wax ka fiican malahan ee ilaahay
haydinla jiro, kadibna naftii ayaa ka dhacday.
malintaas itoobiyaan ayaa caasimadii Soomaaliya kaaga daba
imaanaysa marna ma anan galin maalin ay noqotoba. Burbur qaran iyo
16 sano oo aan rafaad kusoo nolayn in maantay aan itoobiyaan ku
arkaa casimadii Somaaliya waxaa lay qaatay in aan aniguna maalintaas
aan raaco saxibadaydii naftooda u huray dalkooda iyo diintooda
qalbiga oo kaa dhintaana dil wax ma dhaamo ee adeer waa sii
luudayaaye ilaahay soomaalida haka dhigo kuwii soomaali nimadoodii
soo ceshta cadowagana iska saara. waxaan waydiiyey adeer soo lagama
yaabo in ay iska baxaan mardhow? Inta aamusay oo isoo fiirshay ayuu
igu soo celshay adeer ma saasbay adiga kula tahay? waxuuna igu
siidaray adeer tariikhdu kaawayn ee nabadeey wuuna dhaqaqay.
Isku soo wada duboo sanadka kasoo wareegay maalintii cadowgu
dalka soo galay waxay kusoo kordhiyeen burbur,
barakicin,kufsi,dhac,dil,handadaad,xarig iyo caburin saxafada
madaxa banan. Wax guulaa kama soohoyn galitaankoodii soomaaliya
inaba hala ekatee marka laga reebo in ay aargoosteen oo ay sameyeen
intaas aan kusoo xusay. Waxayna ka geeysteen wax ka baxsan xaquuqul
isaanka. aduunku waxuu gar waaqsaday in lagu fashilmay faragalintii
lagu sameeyey Soomaaliya oo uu hormuudka u aha Maraykanku asagoo
adeegsanaya ciidamada itoobiya. Ciidamada Itoobiya waxay kagaysteen
gabood falyo xun xun dalka intii ay ku sugnaayeen. Dadka
soomaaliyeed ma aqbali doonan gumaysi mid cad iyo mid madowba
waxayna udhimanayaan in ay lasoo laabtaan xoriyadooda si ay uga
tashtaan ayahooda waxaana dan ugu jirtaa in soomaalida loo daayo
arimahooda lagana daayo faragalinta lagu hayey 17 kii sano ee ay
burburka kusoo jireen oo ay ugu wayntahay Itoobiya oo u adaagsatay
hugamiyo koxeedyo aan damiir lahayn oo ay hub isugu dhiibtay hadana
dib ugu soo hubaysay si ay u gumaadan intahartay shacabka ayagoo
usoo galshay shaar dowlad kusheeg aan dadkii losoo dhisay raali ka
ahayn.
Abdullahi mohamed hashi
Stockholm
sweden
burhaan99@hotmail.com
Afeef: Aragtida qoraalkan waxaa leh qoraaga ku saxiixan