MADAX KA TIRSAN ISBAHEYSIGA DIB U XOREYNTA SOOMAALIYA OO SI DIIRRAN LOOGU
SOO DHAWEEYAY MAGAALADA BERMINGHAM, UK...
LONDON 03/01/2008 Waxaa magaalada madaxda labaad ee dalka England
Bermingham, si heer sare ah loogu soo dhaweeyay madax ka tirsan Isbaheysiga dib
u xoreynta Soomaaliya oo booqashooyin shaqo ah ku marayay wadamo ka mid ah Yurub
iyo Mareykanka.
Jaaliyada Soomaaliyeed ee Bermingham ku nool ayaa si wanaagsan uga soo qayb
galey kulan balaaran oo ay soo qaban qaabiyeen xubno ka tirsan Golaha dhaxe ee
Isbaheysiga dib u xoreynta Soomaaliya ee dagan magaalada Bermingham oo ay ka
dhaxmuuqdeen xubnaha kala ah.
Abdi wali sheikh, Sheikh Abdiraxiim Yusuf, Advocaate Qaareey, Abdi Abshir &
Mohamud Abdi Gaab.
Wafdiga Isbaheysiga oo ka koobnaa xubno ka tirsan golaha fulinta iyo golaha
dhaxe ee Isbaheysiga dib u xoreynta Soomaaliya oo kulamo diblomasiyeed ku kala
bixinayay wadamada Galbeedka YURUB I iyo USA bilihii la soo dhaafey haatana ku
sugan wadanka Ingiriiska, ayay kala ahaayeen marti sharafka sidatan:
· Prof . Abdiraxman Ibbi oo ah kaaliyaha Gudoomiyaha golaha dhaxe ee
Isbaheysiga dib u xoreynta Soomaaliya.
· Drs. Fowsiya Mohamed Sheikh oo ah Xoghayaha xuquuqul insaanka iyo
dabagalka tacadiyada dagaalka Soomaaliya ee Isbaheysiga dib u xoreynta
Soomaaliya.
· Mudane Mohamed Abdi Yusuf oo ka tirsan golaha dhaxe ee Isbaheysiga
dib u xoreynta Soomaaliya.
· Drs . Amina Ahmed Warsame oo ah gudoomiyaha xuquuqul insaanka iyo
dabagalka tacadiyada dagaalka Soomaaliya ee golaha dhaxe Isbaheysiga dib u
xoreynta Soomaaliya.
· Mudane Abdi-dhere oo ka tirsanaa baarlamaankii dowladii TNG ee
Soomaaliya oo isna ka mid ahaa marti sharafkii lagu casumay shirka .
· Mudane Prof dhicisow oo ka tirsan jaaliyada Soomaalida Finland
Waxaa shirka ka soo qayb galey Soomaali badan oo ku nool magaalada Bermingham
oo lagu casumey.
Ugu horeyntii waxaa shirka furey Abdiwali Sheikh, isla markaana ahaa
xiririyaha shirka isagoo si diiran u soo dhaweeyay madaxda isbaheysaiga dib u
xoreynta Soomaaliya,isagoo war bixino koobana ka siiyey dadkii ka soo qayb
galey shirka ujeedada loo qabtey.
Sheikh Abdiraxman ayaa ayado quraan ah ka aqriyey, kadibna waxaa wacdi isugu
jira diini iyo bararujin ah ka jeediyey Sheikh Abdiraxiim Yusuf oo ka tirsan
isbaheysiga dib u xoreynta Soomaaliya.
Prof Ibbi ayaa isna ka hadley barnaamij uu ugu magac darey ‘’Yaa masuul ka
ahaa in Ethopia qabsato Soomaaliya’’
· Prof Ibbi ayaa hadal dheer ka jeediyey oo uu kaga hadlayeey
halgankii dheeraa ay la soo galeen Ethopia iyo kuwa ay wadanka ku qabsatey,
isagoo ka bilaabey dhisidii dowladii ku meelka aheyd ee lagu soo dhisay dalka
Jabuuti.
· Madaxwayne Soomaali ah iyo dal Soomaaliyeed ayaa idin dhisay
dowlad Soomaaliyeed oo ka kooban Madaxwayne, Xukumad iyo Baarlamaan aqoon iyo
tayabo leh, hasayeeshee shacabka Soomaaliyeed ma aysan garanin inay dalka nala
dafacaan.
· Ethopia shirkii carte natiijooyinkii ka soo baxey ma aysan aqbalin,
waxayna isla markii biloowday dhisid Isbaheysi loo bixiyey SSRC oo ka koobnaa
qabqablayaashii dagaalka Soomaaliya, si ay u hor istaagto dowlada Soomaaliyeed
ee ka soo baxday shirkii Carte.
· Ethopia waxay hub ku soo daabushay Soomaaliya si qabqablayasha
dagaalka u hor istagaan dowladii TNG ee madaxwaynaha ka ahaa madaxwayne Dr.
Abdiqasim Salad Hassan,hasayeshee waxaa sharaf noo ah hadaan nahay TNG in aan
diidnay inaa daadino dhiiga Ummada Soomaaliyeed.
· Shirkii Khartoum TNG & Ethopia doodii dheerayd ee ku dhaxmartey
ayuu xusay isagoo sheegay in Madaxwayne Abdiqasim iyo Zakariye ay kaga adkaadeen
Musfin iyo Zenawi
Waxaan Ethopia kaga adkaanay golayaasha ay ku kulmaan wadamada caalamka
hasayeeshee shacabka Soomaaliyeed ma usan fahmin inuu taageero baaxad weyn siiyo
dowladii Tng aheyd,balse SSRC ayay moodeen inay wadeen xalkooda,taas oo TNG ku
qasabtey inaan dalbano shir loo dhan yahay si loo helo dowlad Soomaaliyeed oo
loo wada dhan yahay.
Shirkii MBAGATHI biloowgiisi ayaan aragnay inuusan aheyn shir Soomaaliyeed,
dhawr jeer ayaan isaga soo baxnay kadib markii dalkii iyo diintiiba meel looga
dhacay, balse waxaa dhacday in TNG inay khiyaameeyeen madaxdii shirka wafdigiisa
hogaaminaysay .
Waxaa la dhisay Dowladaan fashilantey iyadoo ay u kala qaybsaneyd 3 qaybood
biloowgiiba
Qaybta 1aad Qabqablayaasha dagaalka ee Ethopia wadatey 90 xubnood ah.
Qaybta 2aad Baarlamaan xor u ah fikirkooda 90 xubnood ah.
Qaybta 3aad Calooshood u shaqeystayaal hadba meeshii ay beeso ka helaan raaca
90 xubnood ah.
Maalintii la doortey Abdulaahi Yusuf ayuuba bilaabay inuu 20.000 ciidan
Ethopian ah dalbado isagoo baarlamaanka hortagin,taas oo keentey inaa ku kala
jabno oo aan kuraas la dhacno kuwii Ethopian jeceylka madax martey.
Xamar ayaan tagnay iyagana waxay adeen Jowhar kadibna Hogaamiye Kooxeedyadii
Xamar xooga u haystay ayaa diiday qorshihii aan u wadaney, taas oo keentay inaan
Baydhabo xaruunta Baarlamaanka ka dhigano wadahadal ka dib.
Soo bixitaankii Maxkamadaha taageero balaaran ayaa ka gaysaney anagoo ku
qasabnay inuu Cabdulahi Yusuf si cad u taageero, taas oo shacabka Soomaaliyeed
ee ku dhaqnaa Xamar ay maalin qura cagta mariyeen kuwii 17 sano xooga ku
haystey.
Waxaa xusid muidan in Maxkmadihii ay muujiyeen lix bilood oo aan horey
ummadda Soomaaliyeed u soo marin 16 kii sanno ee dalka dowlad la’aanta ahayd,
waxayna ummadda tuseen in gacantooda biyaha uga dhergi karaan nabaddana iyaga
isu hayaan BACDALLAAHI
Xamar markii nabadeeda ay soo noqotey si toos ayaan isugu nimid ulana
shaqeynay ilaa hadana waxaan isla dhisanay Isbahaysiga Dib U Xoreynta
Soomaaliyeed oo maanta dalka halganka dib u xoreynta ka wada gudaha iyo dibadda.
Dalkii waa la qabsadey haatana halgan baa socda, ummada Soomaaliyeed waxaan
uga digayaa kuwa raba inay kala qaybiyaan ummadda Soomaaliyeed in laga
feejignaado iyagoo ka leh ujeedooyin gaar ah.
Drs Fowsiyo Mohamed Sheikh ayaa ka warbixisay safarkeedii Mareykanka.
· iyadoo sheegtey in si wayn loogu soo dhaweeyay dalka USA oo ay ka
tagtey magaalooyin badan,waxaan la kulanay Sanators iyo Congressman badan oo aan
u sharaxnay xasuuqa iyo barakicinta lagu hayo dadka Soomaaliyeed ee dagan
Soomaaliya,gaar ahaan Muqdisho.
· Dhamaan madaxda aan aragnay iyo wasaarada arimaha dibada iyo qaybta
xirrirka caalamiga ee Congreeska Mareykanka dhamaantood waa isku afgaraney
arrimihi aan hor dhignay oo maqal iyo muuqaalba lahaa ,hase yeshee waxaan soo
ogaanay in labada Aqal ku kala qaybsan yihiin arrimaha Soomaaliya.
· Waxaan kale oo la kulanay madaxda hayadda ka howl gashay dadka ku
xiran Xabsiga GUATANAAMO oo ka dhisan dalka Mareykanka oo aan ka xusi karno
hayadda u dooda dadka ku xiran xabsiga Gutanama Bay ,waxay noo balan qaadeen
inay si lacag la’aan ah ay arimaha Soomaaliya ugu shaqeyn doonaan.
· Waxaan gacanta ka galinay qoraalo iyo warbixino wata sawiro
muujinaayo tacadiyada ay ka gaysteen Soomaaliya ciidamada Ethopia iyo kuwa la
shaqeysta ee damiirka laheyn .
· Waxaan tusnay hooyo Soomaaliyeed oo mayd ah oo cunugeedii oo bilo
jira uu naaskeeda caano ka raadinaayo iyadoo dhimatey oo taal wado ku taal
Muqdisho, kadib markii ay dileen kuwa ummada ku xasuuqaya Soomaaliya ee ka
kooban Soomaali iyo Ethopian ayay tiri drs Fowsiyo.
· Waxaan la kulanay Raisal wasaarihii hore Soomaaliya Mudane
Abdirisaq xaaji Xusen waxaana u noo sheegay inuu ka murugoonaayo dhibaatada
Soomaaliya ku sugan tahey waqtigaan,waxaan soo gaarey halgankii SYL oo aan qayb
ka ahaa hadana waxaan noolahay wadankeenii cadaw heysto ,ma jeclayn inaa
waqtigaan noolaado inaa dhintaa I rooneyd oo aan arkin Soomaaliya gumeysi
haysto,ayuu yiri mudane Halgame Abdirisaaq xaaji Xuseen .
· Drs Fowsiyo ayaa ka codsatey dadka Soomaaliyeed inay gacan ka
gaystaan sidii sharciga loo horgayn lahaa kuwa dadkeena iyo dalkeena halaaga u
horseeday, la’aantiinana ma suurta galeyso qof kasto waa in uu soo uruuriyo
tacadiyada oo dhan meelna aan isku wada geyno si loo horgeeyo maxkamadda
khusayso.
· Drs Fowsiyo ayaa ku guubabineysay ka qayb galayashii shirka inay u
istagaan inay dalkooda ka xoreeyaan cadawga .,ma dooneyno waxa dhibka ummadda
Soomaaliyed u keenay, waxayna hadalkeeda ku soo gunaanadey iyadoo ku faraxsan
sida jaaliyada Soomaaliyeed ee ku dhaqan dibada ay halganka u garab taagan
yihiin umadda Soomaaliyeed.
· Waxaa dhawaan Casmara noogu imaan doono mudanyaal ka tirsan
Congreeska Mareykanka kadibna waxay tagi doonaan xeryaha qaxootiga Soomaalida ku
jiraan ee Kenya iyo Soomaaliya,si ay ugu kuur galaan dhibaatada baxaada wayn ee
Cadawga Ethopia ka geystay Soomaaliya.
Drs Amina Ahmed Warsame oo ka tirsan isbaheysiga ayaa qudbo qiiro leh ka
jeedisay:
· iyadoo ku biloowday in raga Soomaaliyeed ay yihiin kuwa dalka
gacanta u galiyey Ethopia ,dadkoodana gumaadaya.
· Raga Soomaaliyeed waa fulayiin aniga abdulaahi Yusuf 6 sanadood ayaa
jeelka Ethopia seexiyey oo aan ka dambeeyay in la xiro,si fiican ayaan isku
naqaan odeygaan waa nin fulay ah oo aan geesi aheyn, waxa u ku shaqeystaa inuu
dadka waxtarka ah qaraajiyo,wuuna ogyahay inuusan Soomaali ku dhicin waa ta
maalintii Ethopia caleemo saaratey uu ka dalbadey 20.000 asakari,taasi waxay na
tuseysaa inuusan isku qabin kalsooni, ummada Soomaaliyeedna kalsooni ku qabin
ayay tiri drs Amina.
· Waxaa loo baahan yahay in dalka laga xoreeyo horrarka dhiiga yacabka
ah ee gumaadaya maatada Soomaaliyeed,isagoo wadankina gacanta u galiyey
Ethopia,cabsida joojiya qof,wadan midna ha oga haybeysanin inaa dalkaada si xor
ah u xoreyso ayay tiri Marwo Amina Ahmed Warsame.
Waxaana markaa ka dib hadley mudane Abdidheere oo ka warbixiyey :
· xaalada dalka ku sugan yahay maanta iyo sida la doonaayo in loo
xoreeyo.
· Ma xoroobeyno hadaynan iska daynin khilafaadka yar yar ee dhaxdiina
ku jira ayuu yiri abdi dheere.
Mudane Mohamud Abdi Gaab oo ka tirsaan golaha dhaxe ee isbaheysiga ayaa ka
warbixiyey:
· kulamo ay la yesheen dowlada Holand iyo baarlamaankeeda,intii aan
joognay Casmara ayaan xiriir fiican la yeelanay safaarada Holand ay ku leedahay
dalka Eritariya,xirriirkaas oo gaarey meeshii ugu sareysay ,dowlada Holand ayaa
si rasmi ah noogu casuntey wasaarada arimaha dibada Holand iyo baarlamaanka
Holand.
· Aniga, mudane Mohamed Abdi Yusuf, Mudane Abdulkadir sheikh Ismail
iyo mudane Abdiwali ayaa kulamadaas la yeelanay dowlada Holand,waxaan ka wada
hadalnay dhibaatada baaxada wayn ee lagu hayo shacabka Soomaaliyeed ee dalkooda
inta la qabsadey hadana lagu xasuuqaya sida sharcidarada ah.
· Dowlada Holand ayaa si cad ugu sheegtay masuuliyiintaan in ay ka xun
tahay dhibaatada ka jirta Soomaaliya, waxaan hordhigeynaa shirka EU ee ugu
horeeya ayay balan ku qaadeen inay arimaha Soomaaliya kala hadli doonaan.
Mudane advocaate Qaareey oo ka mid ah golaha dhaxe ee Isbahaysiga dib u
xoreynta Soomaaliya .
· isagoo soo dhaweeyay madaxda Isbaheysiga ee martida ugu ah maanta
magaalada Bermingham ,wadankii waa la haystaa waana in la xoreeyaa oo loo kala
harin ayuu hadalkiisa ku soo gunaanaday.
Mudane Mohamed Abdi Yusuf ayaa isna ka hadlay :
· Halgankii Ummada Soomaaliyeed u soo galeen xornimada Soomaaliya iyo
sidii loo fashiliyey dadkii iyo ururkii SYL ee Soomaaliya u soo halgamay, kadib
markii gumaystayaasha dalka ka baxeen, mar walbo qabiil baa fashiliya ummada
Soomaaliyeed,isagoo tusaale u soo qaatey hadii aan Ethopia dalka ku soo
hogaamiyo, ummada Soomaaliyeed laayo oo aan hantida dadka iyo dalka boobo, oo
aan dambiyo waawayn ka galo dalka ,diinta iyo dadka, waxaan hoos galayaa qabiil
oo waa la I cafinayaa kadibna madaxwayne ayaaba la I dooran ayuu yiri Mohamed
Abdi Yusuf isagoo ku tilmaamay arinkaan arin fool xun oo aan la qaadan karin
lana aqbali karin inay sidaasi mar walbo dhacdo.
· Marka ummada Soomaaliyeed waa inay waxaas ka gudubtaa qof walbo
waxa uu yahay lagu qoraa book cad ama book madoow si hadhow lagu kala garto kii
dalkiisa khaa’imay iyo kii dalkiisa u soo halgamay,isagoo hadana tusaale u soo
qaatey waxaa jira dad kursi jaceel iyo hanti boob ugala meel walba inay jiraan
si ay u helaan waxay doonayaan,waxay wax ku raadiyaan qaab qabiil ,qaab diiimeed
iyo noocyo badan xataa gobanimo doonka kama ah run ayuu yiri isagoo tilmaamaya
kuwa isku khariya dadka ay danta gaarka ah wato.
· Waxaan biloownay kadib markii dalka la qabsadey inaa Kenya ka
sameyno shirar joogta ah oo aan caalamka kagala hadleyno arimaha Soomaaliya.
· Kenya dowlada ka jirta waa cadaw la mid ah Ethopia way na xirxirtey
kadibna dalka ayay naga saareen, Jabuuti baan tagnay kadibna waa hadalnay
laakinse walaalaheena Jabuuti ma rabin in aan Amerikaanka isku taagno,waan ka
tagnay Casmara ayaan tagnay anagoo ah Baarlamaanka Xorta ah ,waxaan la kulanay
madaxwaynaha dalkaas,wadahadal kadibna waxa uu noo sheegay in calanka Soomaaliya
uu miiska saaran yahay loona baahan yahay in dalka la xoreeyo ayna gacan wayn ka
heleyno madaama labada dal walaalo iyo isku qadiyad yihiin.
· Waxaan annaga iyo walaalaheen Maxkamada Islaamiga wada doonay
dhamaan dadka aan isku fikirka nahay ee ka soo horjeedo Gumeysiga Ummadda
Soomaaliyeed qabbsaday. Waxaana wada dhisanay Isbahaysiga Dib U Xoreybta
Soomaaliyeed .
· Qabiil ma jiro qabiilkeynu waa Soomaali wax ka hooseya ma jirto
ayuu hadalkiisa ku soo koobay mudane Mohamed Abdi Yusuf
Jaaliyada Soomaalida Bermingham ayaa talooyin iyo su’aalabo waydiiyey madaxda
halkaasi ka hadashay.
Shirkii Bermingham waxa uu ku dhamaaday guul iyo is afgarad,halkaasna waxaa
loogu duceeyay Soomaaliya ,iyadoo shirkaan sanadkii hore 2007 iyo kan cusub 2008
uu ku soo beegmay .
Waxaa soo diyaariyey
Yusuf Mohamed Abdi Yusuf
mrsomalia@hotmail.com
Bermingham
Soomaaliya sidii Lagu Xoreyn Lahaa
Warbixin dhamaystiran ee kulankii looga
hadlay daahfurka dhibaatada Soomaaliya ee ka dhacay Minneapolis
Akhri..