Soomaaliya soomaali baa leh
Soomaaliya waa soomaaliya sababta aan uugu celcelinayo waa
dad badan oo soomaaliyeed baa kuwareersan magacyada badan ee ay kamid yihiin
puntland, Somaliland sidaas daraadeed majiraan wax kale iyo magac kale
soomaaliya waa soomaaliya.
Hadaan kulaabto ujeedada maqaalka dadka soomaaliyeed meel
kasta oo ay joogaan waxaa kudhacay dhibaato taas oo kadhalatay markii wadankooda
soomaaliya ay kadheceen dagaalo sokeeye kuwaas oo ragaadiyay horumarkii bulshada
laakiin dhibaatada uugu badan waxay dhacday markii ciidamada itoobiya ay gudaha
usoo galeen wadanka soomaaliya halkaas oo ay ka gaysteen xasuuq baahsan hadaba
waxaa haboon in dadka soomaaliyeed iswaydiiyaan intee katimid dhibaatadaan
markeedii hore maxaayeelay hadaan la ogaan dhibaatadu meesha ay katimid laheli
mayo dawadeeda sidaas daraadeed waxaan rabaa inaan halkaan kusoo bandhigo
fakarkayga gaaban sida loo xalin karo dhibkaan. Sida aan wada ognahay wadankasta
ama qaran kasta oo caalamka kajira waxaa jira wax yaabo tiir u ah qaranimadiisa
kuwaas oo ay hal fikrad ama al aragti kaleeyihiin shacabkiisu tusaale ahaan
wadanka soomaaliya xilligii dawladihii rayidka ahaa ama dawladii siyaad barre
waxay hal mabda ka ahaayeen qadiyadda dhulalka maqan iyo siyaasa arimaha dibada
shacabka soomaaliyeedna sidaas oo kale way kamidaysnaayeen madaxbanaanida
wadankooda iyo xoraynta dhulalka maqan wixii kahoreeyay dawlada kmg ah iyo
maamul goboleedyada itoobiya taageersan kuwaas wax laga gudbay kadhigay wixii
soomaali udagaalaysay waligeed sababna unoqday inlawaayo dawlad soomaaliyeed,
habeenkii aadan cadde ladoortay waxa uu yiri kadaali mayno raadinta soomaaliweyn
mudane cabdi rashiid sidaas oo kale ayuu yiri maxamed siyaad markii uu afgambiga
kula wareegay talada soomaaliya waxa uu dawladihii asaga kahoreeyay kutilmaamay
inay ahaayeen musuqmaasuq laakiin waxa uu sheegay inaysan isbalin siyaasadii
arrimaha dibada taas oo macneheedu ahaa sidii cabdi rashiid ugu raad joogay
dhulalka maqan in loowadi doono hawsha, mabda’a kale waxa uu yahay dhowrida
madax banaanida wadanka iyo tan xuduudeed intaba, tan kale waa dhowrida arrimaha
gudaha ee wadankaas tusaale in wadankaasi uu arrihiisa gudaha u madax
banaanyahay sida goloyaasha dawlada laamaha ciidamada iyo maxkamadiihiisuba waa
in shacabka wadankaasi ay ilaaliyaan midnidamda wadanka waa in ay ilaaliyaan
hantida qaranka sida dhismayaasha xarumaha dawlada, gaadiidka dawlada, xarumaha
ciidamada jidadka iyo wax yaale kale oo fara badan maxaa yeelay jirintaanka wax
yaalahaas waxaa kujirta sharafta umadda waa muhiin in la ilaaliyo hay’adaha
dawlada maxaa yeelay hadii meeshu banaanaato waa aragnay dhibaatada ka imaan
karta waa in qofkasta ogaado in jiritaankiisu ku xiranyahay jiritaanka nidaamka
dawliga ah haduu rabo ha ahaado kaligii talis, waa in qofku ka hor mariyo
arrimihiisa gaarka ah arrimaha guud ee qaranka, laakiin su’aashu waxaa weeye
dawlad maba haynee maxaan ilaalinaa?.
Hadaba hadii aan soo aragnay sida ay muhiimka utahay
jiritaanka dawladnimadu soomaaliyana aysan kajirin dawlad dhexe waxaa muhiim ah
in qofkasta oo soomaaliyeed ogsoonaado waxa riday dawladii soomaaliyeed ama
hortaagan dawlad soomaaliyeed inay tahay danta shakhsiga oo kawayn danta guud
hadii qofkasta oo soomali ah uu dantiisa gaarka ahi kala wayntahay danta guud oo
kii madax lagadhigo eegto dantiisa iyo tan jufadiisa oo qabiilku uu qaranka ka
waynyahay oo dadku ay qori wax kudoonayaan ee aysan wadahadal wax kuraadinayn oo
dadku aysan ka shaqayn soomaaliweyn intay iska dhaafaan land-land-ka wallaahi oo
hadana wallaahi inaan dulli iyo dar xumo laga baxayn soomaali oo dhanna waa isku
mid inuusan jirin qoys sharaf ku noolaandoona.
Wq cali maxamed diini (cali-dhuux) PERTH, AUSTRALIA.
calidhuux20@hotmail.com