Maxamed C/qaadir Daa’uud (Stanza)
Ayaandhalad5@hotmail.com
Maxaa Qoraaga Qaaradda Afrika La Gudboon?
Faalo:- Qoraagu waa qofka sheekooyinka,
gabayada iyo wixi lamid ah curiya ama qora ee hindisa, afkeenna hodanka ah,
Soomaaliga, waxaa lagu dhihi karaa: qoraa, hindisaa, sheekeeye, buuni ama
qalin-maal, hal'abuur IWM. Afafka qalaad, Ingiriiska, Carabiga iyo
Sawaaxiliga, waxaa lagu kala dhahaa: "Writer/author - Ingiriiska. Kaatib -
Carabiga. Mwandishi - Sawaaxiliga; waxaase ku noqosha mudan
"Hal'abuur/curiye - allifaa, wuxuu ku sidkan yahay "Abwaan" - "Poet" -
Inglish. "Shaacir" - Carabi. "Mshairi" Kiswahili. Erayadan waxaa loo
adeegsadaa suugaanta.
Qoraa kasta oo wax qora naftiisa uma qora, wuxuu u qoraa akhristayaasha u
ooman farshaxankiisa.
Sheekeeyaha ku xeelkadheer curinta iyo caadsaarka sheekooyinka been-runeedda
ah ee afka Ingiriiska lagu yiraahda "Fiction ama novel" kan Carabigana lagu
yiraahda "Riwaaya" wuxuu doonayaa inuu bulshada u soo bandhiga goldaloolo
ama khaladaad u muuqda oo u baahan in la saxa.
Waxaa la bah ah gabayaaga oo afka Ingiriiska lagu yiraahda "Poet" kan
Carabigana lagu yiraahda "Shaacir" sidaan sare ku xusnay; waxaa sidoo kale
ay fikir-wadaag yihiin curiyaha riwaayadaha oo afka Carabiga lagu yiraahda
"Kaatib masrixi" kan Ingiriiskana lagu yiraahda "Playwright".
Tusaale ahaan, haddaad si dhab ah u dhugatid ood u dhuuxdid masrixadaha uu
qora waxna ka jila riwaayad-qoraha reer Masar, Caaddil Iimaam, ama aad u
kuurgasha gabayaagii weynaa ee Ingiriiska, William Shakespeare, ama aad si
cilmiyeysan u dhuuxda duxda iyo dulucda gabayada ama suugaanta hindisaaga
weyn ee Soomaaliyeed, Maxamed Ibraahim Warsame, Hadraawi, ama aad si dagan u
akhrisa buugaagta uu qoray qalin-ruugga xigmaawiga ah ee reer Kenya, prof:
Ngugi Wa Thiongo, oo buugaag raxan ah qoray - novels,
Waxaad ka durduuran kartaa sida ay dhammaantood u doonayeen iney dawo ugu
helaan boogaha bulshada ee u bidhaamayey, balse ay bulshada soli weyday
seynsaabka so' iyo saanba ay muujiyeen.
Dawladda iyo Dubaaqa Garaad-maalka
Hindisaa kasta oo ku dhiirada inuu muujiya dareenkiisa dhabta ah, waxaa
jilba-xidha oo jalfiya xukuumadda ama taliska markaa dalka majaraha u haya.
Dhibaatooyinkani waxey si xaddhaaf ah u soo wajahaan qoraayaasha Afrika,
waayoo, waxaa Afrika aad ugu badan madaxweyneyaal maan-gaab ah oo doonaya
iney bulshada u afduubnaata.
Eeg tusaaslooyinka hoos ku xardhan: Dawladda Kenya waxey xabsiga u taxaabtay
qoraa sare prof: Ngugi Wa Thiongo, kaddib markuu qoray riwaayadda la
yiraahda: Waxaan guursan goortaan doona".
Taliskii uu Jaalle Siyaad hormuudka ka ahaa wuxuu qaaddacay oo waliba dil ku
xukumay qalin-maalka caanka ah ee Soomaaliyeed, Nuuruddiin Faarax,kaddib
markuu qoray buuggiisa caanka ah, Caanihii macaanaa ee suusacay (Sweet and
Sour Milk) dhacdadan oo qoraaga ka dhigtay qurbajoog aan wali dalkiisa
kudhax-kifaaxin. Halka gabayaaga waddaniga ah, Hadraawi, uu dhawr sannadood
taliskii ina Siyaad ku caddibay tuulada Qansaxdheere kaddib markey isku
dhaceen taliska.
Qoraayaal badan oo Nobel Prize qaadan lahaa, ayaa waxaa dhagta-dhiigga u
daray kaligiitaliyihii dalka Nigeria ku amartaagleyn jiray, Sani Abacha.
Dalal badan oo bariga iyo bartamaha Afrika ku yaalla ayaa sidoo hali lagu
dilay eray-ku-diraryo caan ah bulshaduna ay aad ugu baahneyd.
Waxaa tan ku lammaan Muslimiinta mayalka adag oo ayagana billaabay iney
beegsadaan qoraa kastoo ay dhanka diinta ku dhalliilaan/diidaan.
Waxaan soo qaadan karnaa qoraagii sheekeeyaha ahaa ee reerMasar, Najiib
Maxfuud, Naguib Mahfouz, oo ahaa ninka kaliya ee Carabta kagaguuleystay
Nobel Prize. Sidaan ognahayna waxey wadaadadu waa kuwa mayalka adage, in
badan isku dayeen iney Maxfuud dhagta dhiigga u daran balse uma suuroobin
walow ay dhaaweceen.
Waxaa sidoo kale dhibbanayaal dulman noqday suxufiyiinta Afrika ka howlgala
oo sami iyo sarad-wadaag la ah sheeko-qorayaasha, waxeyn dhacdooyinka ugu
foosha-xun ka dhacaan dalalka ay dagaalada aafeeyeen ee sharci iyo
kala-dambeyn lagu diiman sida Soomaaliya -" Ninba taagtii ha tallaabsada".
Waxaan qabaa qaaradda Afrika iney wali fahmin qiimaha qoraaga qaxarka ka
taagan awgii. Suaashu waxey tahay Maxaa qoraaga qaaradda Afrika la gudboon.
Abwaan Maxamed Cabdiqaadir (Stanza).
Ayaandhalad5@hotmail.com
Afeef: Aragtida qoraalkan waxaa leh qoraaga
ku saxiixan
Faafin: SomaliTalk.com | Apr 19, 2008
MAANSADA
HORE |
MAANSADA
XIGTA |
Kulaabo bogga www.SomaliTalk.com
|