Maalinii saddexaad ayuu galay dagaalkii u dhexeeyay isbahaysiga la magacabacay la dagaalanka Argagixisada iyo Maxkamadaha Islaamiga ah, waxaana dagaalkaan lagu waramay in uu yahay kii ugu xoogga badnaa ee ka dhaca Muqdisho waaydaaan iyadoo la isku adeegsanayo hubka noocyadiisa kala duwan.

Haddii aan warbixin kooban idinka siino kii dhacay Maalintii Khamiista ahayd waxa uu xooggiisu ka dhacay Waxara-Cadde, Cali Tucaaye, Geed Timir iyo Baqalo waxaana dagaalkaas isna uu ahaa mid aad u xooganaa waxaana Maxkamadaha Islaamiga ah u suuragashay in ay gacanta ku dhigaan bar koontarool oo ku taalay halkaasi oo tagta Dekedda Ceel Macaan.

Dagaalkaas ayaa waxaa soo galay dhowr Tikniko ah oo uu leeyahay Max’ed Dheere waxayna la sheegay in gacanta looga dhigay labo Gaari oo Tikniko ah, iyadoo Maleeshiyooyinkii kaga dhaawacmay dagaalkaasi loo qaaday Magaalada Jowhar, dagaalkaan waxaa kalloo ku lug lahaa wasiirka hub ka dhigista Bootaan Ciise Caalin, oo isagu xubin ka ah Isbahaysiga la dagalanka Argagixisada, waxaana la sheegay in hal gaari oo Tikniko ah looga qabsaday dagaalkaasi, balse waxay gubeen gaari ay lahaayeen Maxkamadaha Islaamiga ah.

Odoyaal ka tirsan beesha uu ka soo jeedo Wasiirka hub ka dhigista Bootaan Ciise ayaa iyagu heshiis xabad joojin ah la galay dhinaca Maxkamadda, taasin waxay suuragelisay in dagaalku ka is taago dhinaca Waxara-Cadde.

Dagalkaan shalay (Jimacdii) oo xoogiisu ka dhacay Deegaanka Galgalato, Kaawooyinka iyo Mowlacaha Shiikh Cali Cabdule ayaa waxaa la isku adeegsaday hub culculus waxaana si aad ah looga maqlayay hubkaasi Magaaalada Muqdisho oo dhan waxaana la sheegay in Maxkamadaha Islaamiga ah oo gacan siinaya Ganacsade Abuukar Cumar Caddaani ay u suuragashay in ay la wareegaan deegaanadii saddex bilood ka hor dagaalku ka dhacay. Dagaalkaan ayaa waxaa ku dhintay saddexdii maalmood ee uu socday dad gaaraya 120 qof, wadaana ku dhaawacmay tiro intaa ka badan, iyadoo Isbitaalada Magaalada Muqdisho ay buux dhaafiyeen dad dhaawac oo laga keenay goobihii uu dagaalku ka dhacay.

Dagaalkaan ayaa waxaa ku dhaawacmay saraakiil ka tirsan Isbahaysiga la dagaalanka argagixisada waxaana ka mid ah nin ay walaalo yihiin Bashiir Raage oo lagu magacaabo Cabdi Raage, waxaa kalloo ku dhaawacmay Ibraahim Jeebe, sidoo kale waxaa ku dhaawacmay C/qaadir Beebe.

VOA oo ka warbixinaysa Dagaalka Soomaaliya: Dhegeyso...

Saraakiil sare oo ka tirsan Isbahaysiga la dagaalanka argagixisada oo ku dhaawacmay..

Saddexdii maalmood ee dagaalku ka socday duleedka Magaalada Muqdisho ayaa wuxuu dagaalkaasi dhaliyay khasaaro isugu jiray naf iyo maal, waxa uuna u dhexeeyay isbahaysiga loogu yeeray la dagaalanka argagixisada iyo ciidamo ka socday maxaakiimta Islaamiga ah.

Warar rasmi ah oo aan helnay ayaa waxay sheegayaan in dagaalkaasi uu ku dhaawacmay Nin la dhashay Bashiir Raage oo lagu magacaabo Cabdi Raage, waxaa kalloo ku dhaawacmay Ibraahim Jeebo oo isna ka mid ahaa saraakiisha sarsare ee isbahaysiga la dagaalanka argagixisada, waxaa kalloo ku dhaawacmay C/qaadir Beebe oo isna si aad ah isugu dhow yihiin Bashiir Raage, waxaana la sheegay in dhamaantood yaalaan Isbitaalka Keydsanay.

Baaqyo soo gaaraya kooxaha ku dagaalamaya Magaalada Muqdisho ..

Waxaa baaqyo fara badan ay soo gaarayaan kooxaha ku dagaalamaya Waqooyiga Bari ee Magaalada Muqdisho, waxaana baaqyadaasi ay ka yimaadeen qaybaha kala duwan ee bulshada iyo Dowladda Federaalka.

Kulan ay ku yeesheen Magaalada Baydhabo qaar ka mid ah Xubnaha Dowladda ayaa waxaa ka mid ahaa Cumar Xaashi Aadan Xasan Abshir Faarax iyo Caasha Axmed Cabdala oo iyagu u soo jeediyay kooxaha dagaalamaya in ay dagaalka si shuruud la’aan ah ku joojiyaan.

“aad baan ugu xunnahay in wasiiro ka tirsan dowladda ay ku lug yeeshaan dagaalka dhibaatada ku ah shacabka Soomaaliyeed” ayay yiraahdeen xubnahaasi.

Waxaa kalloo baaq diraya Ibraahim Cumar Sabriye (Shaaweeye) oo insa u soo jeediyay kooxaha dagaalamaya in ay u turaan dadkooda, sidoo kale waxaa baaq u soo jeediyay halgamaa Cali Shiddo Cabdi, oo isna sheegay in kooxaha dagaalamaya ay kaashadaan caqliga oo ay joojiyaan Dagaalka.

Waxaa kalloo uu baaq ka yimid Hay’adaha Xaquuqda Aadanaha ee kala ah Ismaaciil jimcaale, Hay’adda Nabadda iyo xaquuqda Aadanaha ee Elman, Hay’adda Xaquuqda Aadanaha ee Gaashaan, Hay’adda Khaliif Huudow, Wanlaweyn Human Rights iyo Hay’ado kale oo iyana welwel ka muujiyay dagaalkaasi waxayna u soo jeediyeen in dagaalka la joojiyo.

Guddoomiyaha Baarla-maanka oo khamiistii ku soo laabtay Magaalada Baydhabo ayaa mar uu u waramayay saxaafadda waxa uu sheegay in aysan marnaba ogolaan doonin in dalka Soomaaliya yimadaan ciidamo ka socda wadamada Safka hore.

“Haddii wadanka la keenayo ciidamo waxay ku xiran tahay hadba sida uu u ogolaado Golaha Baarlamaanka” ayuu yiri Shariif Xasan Shiikh Aadan oo intii uu ku sugnaa Magaalada Nairobi uu kulamo la yeeshay mas’uuliyiin ka tirsan Wadamada IGAD in Soomaaliya gacan ka siiyaan dhinaca nabadda iyo dib u dhiska.

Ugu dambeyntii Guddoomiyaha waxa uu ugu baaqay kooxaha dagaalamaya in ay dagaalka joojiyaan oo ay waayo shacabka Soomaaliyeed waa uu ka daalay dagaal sokeeye looma baahna in waqtigaan mar kale loo abaabulo dagaal kale, ee waxay u baahan yihiin nabad iyo dib u heshiisiin dhab ah.

Xus loo sameeyay Halgamaa C/llaahi Ciise Maxamuud..

Waxaa maalintii shalay ahayd Hotel Saxafi ee Magaalada Muqdisho ka dhacay xus balaaran oo loo sameeyay 18-guuradii ka soo wareegtay markii uu geeryooday halgamaa C/llaahi Ciise Maxamuud, waxaana ka qaybgalay qaybaha kala duwan ee bulshada iyo xubno ka tirsanaan jiray ururkii SYL oo uu horkacayay Cali Shiddo Cabdi.

Ugu horeyntii waxaa halkaasi taariikhdii C/llaahi Ciise ka soo jeediyay Bashiir Max’ed Cabdi oo isagu si aad ah ugu dheeraaday taariikhdiisii waxa uuna sheegay in C/llaahi Ciise uu ku dhashay Degmada Afgooye sanadkii 1922-kii, isagoo sheegay in isagoo yar uu Aabbihii dhintay waxaana soo koriyay hooyadii.

Sanadkii 1938-dii ayuu ka baxay dugsiga Sare, iyadoo sanadkii 1943-dii aasaasyadii naadigii SYL, waxaana 47-dii loo doortay xoghayaha ururkaasi.

C/llaahi Ciise waxa uu dowladdii Daaqiliga ahayd ka soo noqday Ra’isul Wasaare waxa uuna gacan ka gaystay sidii loo xoojin lahaa midnimada Ummadda Soomaaliyeed.

Xubnihii kale ee halkaasi ka hadlay waxaa ka mid ahaa Halgamaa Cali Shiddo Cabdi, wuxuuna ku dheeraaday isna taariikhdii halgamaa C/llaahi Ciise oo uu sheegay in uu ahaa nin ay ka go’nayd in Soomaaliya hesho xoriyad horumarna ay ku talaabsato, sidoo kale waxaa isna halkaasi ka hadlay Siciid Cabdi Salaan oo sheegay in C/llaahi Ciise uu ahaa nin aadaab badan isla markaana dulqaad iyo samir badan, sidoo kale waxa uu sheegay in uu ahaa nin ay ka go’nayd in Soomaaliya hesho saxaafad xor ah.

Sidoo kale waxaa ka hadlay C/qaadir Ibraahim Gacal Abkow oo isna sheegay in C/llaahi Ciise uu ahaa ninkii Soomaaliya u horseeday in ay xor noqoto, balse waxa uu nasiib daro ku tilmaamay in halgankii loo galay xoriyadda ay maanta baabi’iyaan kooxo wata dano gaar ahaaneed.

Intii ay socotay xafladdaasi ayaa waxaa Baraanbur ka soo jeediyay Faadumo Cumar oo ka hadlayay halgankii C/llaahi Ciise kaasoo ay si aad ah ugu qushuuceen dadkii dhageysanayay.

Xafladdaasi ayaa waxaa lagu bixiyay shahaadooyin iyo koobab la siiyay shaqsiyaadkii iyo hay’adihii ka qayb-qaatay xafladdaasi, iyadoo guddiga qaban-qaabada ay si weyn ugu mahadceliyeen intii soo abaabushaday xafladdaasi, waxayna xafladdaasi ku soo gebgabowada waji aad u wanaagsan.

C/llaahi Yuusuf oo shalay gaaray Degmada Waajid…

Wararka naga soo gaaraya Gobalka Bakool waxay sheegayaan in Madaxweynaha Dowladda Federaalka C/llaahi Yuusuf Axmed uu shalay gaaray Degmada Waajid ee Gobalka Bakool, waxana horey u si raaciyaWaajid ee Gobnalka Bakool, waxana horey u si raaciya Xasan Max’ed Nuur (Shaar Guduud), Wasiirka arimaha Federaalka Cabdala Deerow Isaaq iyo xubno kale waxaana halkaasi si aad ah ugu soo dhaweeyay saraakiil sare oo ka tirsan ciidamadii dhawaan laga keenay xerada kongo.

C/llaahi Yuusuf oo hadal u jeediyay ciidamadaasi waxa uu sheegay in ciidamadaani ay yihiin ciidamo qaran oo uu sheegay in ay ka qayb-qaadan doonaan xasilooniada wadanka, waxaa kalloo la sheegay in Ciidankaan lagu soo biiri doono ciidamo kale oo laga keeni Gobalada wadanka oo dhan, waxaana la sheegay in halkaas looga furi doono tababar qaadan mudo saddex bilood ah.

Isla shalay ayuu Madaxweynuhu ku soo laabtay Magaalada Baydhabo, waxaana la filayaa in uu maanta u ambabaxo dalka Bilgium.

Caasha Axmed Cabdala “labo arrimood waa in ay isku casishaa Dowladdu”..

Xildhibaanad Caasha Axmed Cabdala oo ka mid ah Xildhibaanada Baarlamaanka kuna sugan Magaalada Baydhabo ayaa mar ay ka hadleysay siminaar ku saabsanaa xal u helidda arrimaha Soomaaliya ayaa waxa ay markii ugu horeysay baaq u jeedisay kooxaha ku dagaalamaya Magaalada Muqdisho.

“Dowladda uu Madaxda u yahay Cali Max’ed Geedi waa in ay labo arrimood isku casishaa, waa midda horee waxay ka baaqsaday in ay wax ka qabato abaaraha ka taagan guud ahaan dalka, sidoo kale waxa ya ka baaqsatay in ay wax ka qabato wasiirada hubeysan ee bulshada dhibaatada maalin kasta ku haya” ayay tiri Xildhibaanad Caasha Axmed Cabdala oo intaa raaciyay “Dowladdu waxay rabtaa in ay wadato Gawaari cad cad oo qaali ah iyadoo ay dadkeedii gaajo ay maalin walba u dhimanayaan waan arrin nasiib daro ah”.

Maalinta Qaaxada Adduunka oo laga xusay dalka..

24-ka Maasro oo ku beegan Maalinta Qaaxadda Adduunka ayaa xaflad lagu maamuusayay maalintaasi waxay ka dhacday xarunta ka hortaga Qaaxada ee Magaalada Baydhabo, waxaana ka qaybgalay xubno ka tirsan Dowladda Federaaka oo uu hogaaminayo wasiirka Iskaashiga Gobalka Ismaaciil Hurre Buubaa waxa uuna sheegay in cudurka Qaaxada uu dhibaato ku hayo bulshada caalamka gaar ahaan wadamada soo koraya.

Wasiirku waxa uu sheegay in cudurkaani Soomaaliya uu aad ugu badan yahay uuna sii kordhay xiligii dagaalada Sokeeye maadaama aysan jirn dowlad fulin karta mashruucyada daaweynta looga hortago cudurkaasi.

Xarunta Qaaxadaa ee baydhabo oo soo qabanqaabisay siminaarkaan ayaa waxay sheegtay in sanadkii la oo dhaafay ay diiwaangeliyeen 1200 oo Qof bugaan oo qabay cudurka Qaaxada, kuwaas oo ay sheegtay in ay ka yimaadeen deegaanada ku dhow dhow Magaalada Baydhabo.

Xaflado iyana lagu xusayay maalinkaa ayaa sidoo kale ka dhacay guud ahaan dalka, iyadoo xafladihii ka dhacay Magaalada Muqdisho lagu oo bandhigay dhibaatada uu cudurkaasi ku hayo bulshada Soomaliyeed, waxayna Takhaatiiru u soo jeediyeen dadka qaba cudurkaasi in ay la soo xiriiraan mar kasta Dhakhaatiirta si looga daweeyo cudurka.

W/.D: Amiin Yuusuf Khasaaro
E-Mail: amiinkhasaaro@hotmail.com