Quursiga Qiil ayuu Leeyahay
Zahra
Abdi Hersi
umubakar@hotmail.com
Holland
Dhowr
jeer ayaa la is weydiiyay arrinta
murtida noqotay ee ah quursigu qiil
ma leeyahay?, inkastoo ay dhaafi
weyday oo ay noqotay in su’ aashaas
iyada ah mid iyada uun lagu dul
wareegto oo la soo dhaafi waayo,
ayaa waxaa ah in aanu marka hore is
weydiino su’aal kale oo laga yaabo
in ay fure ama jawaab u noqon karto
su’aashaas na mashquulisay ee
waqtiga naga lumisay quusrigu qiil
ma leeyahay?
Haddii
la doonayo in la samaysto waddo loo
maro magaalo ama meel noloshaadu ku
xiran tahay, sow marka hore ma’ahan
in la gooyo geedaha ku yaala waddada
aad doonayso in aad samaysto?
Inta aynan ka jawaabin su’ aashaas
fudeedka badan aanu marka hore isla
akhrino qisadan yar, qisada
magaceeda waxaa la yiraahda:Calaacal
Muddo
aad u dheer oo boqolaal sano laga
joogo ayaa waxaa la sheegay in ay
qoysas ama dad ku ag noolaayeen ama
ag degganaa geed aad u weyn,
geedkaas wuxuu hoosta ama halkiisa
hoose ka ahaa geed caadi ah,
haseyeeshe wuxuu dusha ku lahaa ayaa
la yiri laamo wata caleemo waaweyn
iyo qodxo, geedka waxaa gadaashiisa
ama xaggiisa dambe ku yaalay beer
weyn iyo ceel biyo macaan ah,
dadkaas waxay noloshoodu ku xirnayd
sida la sheegay biyaha ceelka iyo
miraha beerta ka soo go’a markii ay
doonayaan in ay beerta wax ka soo
goostaan amaba ay xoolahooda ka soo
waraabinayaan ceelka ama biyo ka soo
dhaansanayaan waxay la kulmi jireen
dhibaato iyo tacab fara badan
noloshoodana maalinba maalinta ka
dambaysa wey sii adkaanaysay geedka
dhibka uu ku haayo darteed, xitaa
waxaa la sheegay in aysan mar mar
nolol ku soo noqon jirin, qaar ka
mid ah qoysaska markii ay dhinaca
beerta iyo ceelka u dhaqaaqaan,
geedkuna maalinba maalinta ka
dambaysa wuu sii dheeraanaya isla
markaana sii fidaayay, halkaasna
waxaa sii kordhaayay dhimashada
gaajada dadkaas.
Sannooyin badan markii ay silicaas
ku noolaayeen, ayaa maalin maalmaha
ka mid ah waxaa dhacday in nin
qoyska ka mid ahaa hadlay oo yiri,
noloshan dhibka badan ee aan ku
noolnahay waxaa u sabab ah geedkan,
markaas ayaa qoysaska intiisa kale
inta ay ka daba qaylisay
yiraahdeen:haa waa runtaa waa
geedkan midka aanu ka noolaan la’
nahay, mid kale ayaa soo booday oo
yiri geedka aanu ka jarno qodxaha
waayo qodxaha ayaa ugu xanuun badan
oo na mudaan markii aanu u soo
dhowaano, mid kale ayaa yiri Alla
ninku caqli daranaa war qodxaha
waxaa ka weyn caleenta oo haddii
caleenta la jaro qodaxdu iyadaa iska
daadan, mid kale ayaa yiri ka
warrama haddii aanu laanta dhanba
jarno, halkaasba ha lagu waayo qodax
iyo caleenba, waxaa laga waayay mid
yiraahda ama talo keena oo yiraahda
geedka aanu iskugu wada tagno oo
iska jarno si aanu u noolaano oo
beerta iyo biyahaba u calfano ayaa
waxay ciilkoodii iyo carrdadoodii ku
ekeeyeen ama ku koobeen calaacal iyo
in ay marna geedka eedeeyaan marna
iyaga is eedeeyaan ama iska soo hor
baxaan, waxaa la sheegay dadkaasi in
ay ilaa iyo maanta noloshaas ku nool
yihiin…….Dhammaad!
Sheekada waxa ay ka hadlaysaa xaalka
dhabta ah ee ay Soomaalidu ku sugun
tahay. Calaacal waa Soomaalida iyo
Soomaaliya waxaana la la’ yahay mid
ilaa iyo maanta keena taladii
xididdada loogu siibi lahaa geedkaas,
geedku waa qabiilka iyo jahli.diiday
in Soomaaliya qoraxi ka soo baxo
Aan u
soo noqono jawaabtii su’ aasheena
ahayd,haddii la doonaayo in la
samaysto waddo loo maro magaalo ama
meel noloshaadu ku xiran tahay sow
marka hore ma’ahan in la gooyo
geedaha ku yaala waddada aad
doonayso in aad samaysato?, jawaabtu
waa haa, waayo caqligal ma’ahan in
aan iraahdo markasta oo aan
magaalada ama meeshaas noloshadydu
ku xiran tahay dan ka leeyahay
dhirta ayaan sii jiirayaa oo
dhibaato weyn u marayaa sidii aan ku
gaari lahaa meeshaas, hadiise si
hawl yar la helaayo, maxaa dhibka
keenaya?
Quursigu qiil ayuu leeyahay,
qiilkiisuna waa jaahilnimada ku
habsatay bulshadii Soomaaliyeed,
anagaa sabab u ah baaba’ kasta oo
bulshadeenii ku timid, mid dhaqaalo
iyo mid magac Soomaali ahaan, haddii
ay Soomaali diinta islaamka ee ay
sheeganayso dhab ka tahay geedkaas
jahiliga ka samaysan xididda ha u
siibaan.
Inkastoo ay Soomaali oo dhan maanta
dhibbane tahay oo gacmahooda isku
halaageen haddane dhibka loo geestay
haddii aad tahay amaba aan anigu
ahay dadka la quursado ma ahan wax
sahlan, waa dhibaato baabi’ iyay
jiilkii shalay, jiilka maanta iyo
kii berritoba, waxaa lagu qasbay in
ay u noolaadaan sidii wax aan jirin,
kuwa aan xuquuq lahayn iyo kuwa ceeb
looga dhigo in Alle abuuray oo bani’
aadam ka dhigay, qofkan Soomaaliyeed
ee sidaas looga tir tiraayo buugga
nolosha iyo dadnimada, akhristow waa
adiga iyo aniga, qof kasta oo muslim
ah oo Soomaali ah haddii la xaqiro
adiga ayaa lagu xaqiray, wax adiga
la yiraahdo ma jirto ee waa anaga,
Soomaali waa anaga waayo waa hal
qoys, adiga waxaa ah ajanabiga iyo
shisheeyaha, waxaana waajib ah in
aad isku si u xanuunsataan isku sina
ugu halgantaan sidii aan uga soo
bixi lahaydeen mugdigan jahliga nagu
hayo, haddii aad is leedahay
dhibkiisa iyo xanuunka uu ku nool
yahay midka la quursanaayo kuma soo
gaarayso ee maxaa iga galay waxaan
ahay reer hebel ama kii wax
xaqiraayay taasi waxay lid ku tahay
ama ka soo horbaxaysaa bani’
aadamnimada iyo diinta aad
sheeganayso.
Carqalo waxa ku noqotay ama
hor-tagan dabargoynta quursiga isla
markaana qiil u yeeshay quursiga in
dadka la quursado (cidine cid ma
guursan karto) ay oggolaadeen in la
quursado, inkastoo ay biyo iyo dad
kaa badanba ay ku qaadi karaan, oo
xaqdarro la isugu hiiliyay haddana
qofka oo caqli leh qasab ku ah in
uusan marnaba oggolaan in
jiritaankiisa la diido, waliba waaba
ka sii daran tahay dad wada dhashay
oo diin iyo aragtiba wadaaga, qof
kasta waa ku qasab in uu difaaco
dadnimadiisa, xitaa ilamaha ay
hooyada dhashay ayaan oggolayn in ay
hooyadiisu ka jeclaato walaalkiis,
dhaqanba ha u noqotee hooyooyinka
Soomaaliyeed qaarkood, qof kasta oo
miyir qaba lehna garasho waa in uu
aaminaa Alle, beenta iyo dacaayadaha
aanu ku soo barbaarnay haddii aanu
nahay Soomaali aanu u tafo xaydano
sidii aanu maskaxdeena iyo
dhegaheena uga mayri lahayn, naguma
jiro mid mid ka fiican ama ka
qaalisan ilaa midka noogu cabsi
badan xagga Eebbe mooyaane, xitaa
labo wada dhalatay ha noqdaane.
Zahra
Abdi Hersi
umubakar@hotmail.com
Holland
Afeef: Aragtida qoraalkan waxaa leh
qoraaga ku saxiixan