Wararkii Maanta: April 2, 2008
- Xarunta Dr.Ismaaciil Jumcaale ee Xuquuqda Aadamiga waxay
oo cambaaraysay weerarkii Lagu Qaaday Arday Dhigata iskolka
Al-fatix
- Qayla dhaan ka soo yeertey Hisbitaalka Dhimirka Xabeeb
- Deeq la gaarsiiyay 80 Qoys oo aqoon ah oo Waalidiintooda ku
waayeen dagaalada ka socda Magaalada Muqdisho
- South Afrika oo ku baaqay soo afjarista Khilaafaadka Soomaaliya
- Dagaallo lagu jabiyay ciidammada gumaysiga Itoobiya
- Musharax Professor Muxidiin Cali Yuusuf oo booqday
London, UK.
Xarunta Dr.Ismaaciil Jumcaale ee Xuquuqda Aadamiga waxay oo
cambaaraysay weerarkii Lagu Qaaday Arday Dhigata a iskolka Al-fatix
Ref: DIJHRO-007342/08 April 1, 2008
Ujeeddo: Warsaxaafadeed
Xarunta
Dr.Ismaaciil Jumcaale ee Xuquuqda Aadamiga waxay cambaaraynaysaa
weerarkii waxashinmo ee lagu qaaday arday dhigata iskolka Al-fatix
eeku yaal degmada Dharkaynley ee magaalada Muqdisho. Hal Ardey ayaa
ku geeriyooday 5 kalena waa ay ku dhaawacmeen kadib markii kooxo
hubeysani ay 31/03/2008 rasaas ku fureen gaari ay saarnaayeen ardey
ka soo rawaxday iskuulka oo marayay deegaanka xoosh ee magaalada
Muqdisho. Ardayga dhintay ayaa waxaa lagu magacaabay Cabdulraxman
Mahdi Ibrahim.
Falkan argagaxa leh ayaa xadgudub ku ah: Shareecada Islaamka,
Xeerarka Soo Jireenka Ah Ee Dhaqanka Soomaalida, iyo dhammaan
shurucda caalamiga ah ee la isla wada oggolyahay oo idilkood reebaya
xadgudubyada dhanka ka ah carruurta.
Toddoba iyo toban sano kaddib oo shacabka soomaaliyed isu
geysteen dhammaan nooc kasta oo xadgudub ah waxaa weli muuqata in ay
jiraan dad u hammuun qaba daadinta dhiiga carruurta aan dambiga
lahayn, taasoo caddeyn u ah saameynta ay colaadu ku yeesheen ummada
Soomaaliyed.
Haddaba,
xarunta oo aad uga xun falkaas murugada leh waxay ugu baaqaysaa
shacabka iyo dawlada Federalka KMG ah:
- in loo hawlgalo dib u heshiisiinta dhab ah iyo soo celinta
nidaamka iyo kala dambeynta, taasoo la’aanteed ay iska caddahay
in ay bulshada Soomaliyeed goobjog u noqon doonto xadgudubyo
kale oo xanuun badan;
- in dadka geysanaya falalka noocan oo kale ah ee lagu
waxyelaynayo caruunrta Soomaaliyeed in ay joojiyan xadgudubyada
dhanka ah carruurta;
Waxaa xaqiq ah, ha dhowaato ama ha dheeraatee, in mar uun la
xisaabin doono kuwa geystay fal dambiyeedkaas ee ay ku dhinteen kuna
dhaawacmen carruur Soomaaliyeed oo an waxba galabsan.
GUDDONKA XARUNTA DR. ISMACIIL
MARWO, MARYAM XUSEEN MAX’ED
Qayla dhaan ka soo yeertey Hisbitaalka Dhimirka Xabeeb Public
Mental Hospital
Ujeedo:- Shir Jaraaid aay wada qabteen Hayadaha Wasaaradda
caaqfimaadka Dowladda Federaalka, COGWO, Hayadda Dr. Ismaa-iil
JImcaale Cosoble eexaquuqda aadanaha , Madasha Bulshada Rayidka,
Elman Human rights, Habeb Public Mental Hospital .
Ujeedada Shirka Jaraaid :-
- In qayladhaan loo sameeyo bukaano tiradoodu gaareeyso 867 oo
isugu jira caruur dadoodu ka yar tahay 5 sano, haween, iyo
ragba, oo gabi ahaanba ka go-aday Daawadii aay u qaadan jireen
cudurka qalalka daawadaasi oo kolkii hore aay bixisay Mahadi ha
ka gaartee Hayada Caafimaadka Adduunka WHO.
- In dadaalka dhinaca Caafimaadka Maskaxda ee bulshada
(Mentasl Health Activity in community) ee uu waday Habeb Public
Mental Hospital kaligii, uu maanta wixii ka danbeeyaa aay ka
wada qayb galaan Hayadaha sere ku xusan aayna yihiin Mental
health Task force, iyagoo hawsha dhinaca caafimaadka maskaxda ay
fuliyaana, ayna fadhi kulan ahna ka yeelan doonaana Bilkasta
maalinimada khamiista ugu danbeysa, shirkaasi oo bilaha ah,
goobta lagu qabanaaya waxa aay ahaan doontaa mid meerta ah oo
kolba Hayad, Qabato, ama marti geliso.
- waxaa uu yeelan doonaa Gudiga Mental health task forces,
Gudoomiye, ku xigeen,Xogheeyn iyo xubno fulineed,
Bacdamaa mudo 17 sano dalkeena aay ka jireen waxyaabaha sida
dhabta u sababa cudurada dhimirka sida:- dagaalada, shaqo
la-aanta, furiinka, Muqaadaraadka sida Jaadka, Xashiishka iwm
In looga Mahadceliyo Hayada caafimaadka aduunka (WHO) Doorkii
aay ka soo qaadatay Daryeelka caafimaadka bukaanada la il daran
cudurada dhimirka ee uu gacanta siiyo Habeb Public Mental Hospital,
lagana codsado in aay kordhiso gacantii aay horay u siin jirtay
bacdamaa, marka laga hadlaayo, mashruuca kahortaga iyo daweeynta
cudurada ku dhaca maskaxda, aay san qaban Karin ama fulin Karin
Dawlad aayna u baahan tahay kaalmo wax ku ool ah.
BAAQ:- Waxaan Baaq si wadajir ah ugu soo jeedineeynaa
dhamaan Hayadaha,United Nationka, wadamada Deeqaha bixiya
(EECda), iyo Afartanka (40) HAyadood ee caalamiga ah ee haatan ku
sugan somaaliya, Waxaan cod mideeysan ugu baaqeeynaa:-
in Loo Dhiso Habeb Public mental hospital dhismayaal cusub,
ee uu ku daryeelo bukaanka, daweeyn ahaan dhaqan celin ahaan,
waxbarasho ahaan, sports iwm.
In aay Hayadaha samafalka ah ee AFARTANKA ah ee ka howlgalo
somaaliya waxaan, xusuusineeynaa in dadka dhimirka la, aay ka
midyihiin dadka aay usoo gurmadeen, leeyhiina xaquuqda ugu horeeysa,
sidaa darteed waxaan, ka codsaneeynaa, in aay soo booqdaan labada
isbitaal ee lagu dawaeeynayo bukaanadaasi, oo aay haatan jiifaan 154
bukaan, Qiimeeyna aad ku sameeysaan Xaalada dhabta ah ee ka jirta,
ma,aha in la fiiriyo dhaqaalaha faraha badan ee ku baxaaya, ee waa
in aad fiirisaan xaqa aay u leeyhiin, in aay helaan daryeel
caafimaasd oo dhameeystiran.
Xubnaha ka qaybgaley shirka Jaraaid waxay kala yihiin
1- Sahro Maxamed Nuur (Cogwo)
2- Maryan Xuseen Owreeye (Dr Ismaaciil Jimcaale)
3- Axmed Diini ( Bulshada Rayidka )
4- Jaylaani Shiikh Cismaan ( Wasaarada Caafimaadka )
5- Dr Cabdiraxman Cali Cawaale (Habeb Public Mental Hospital .
Mahadsanidiin
Waxaa soo tebiyey Amiin Yuusuf
Deeq la gaarsiiyay 80 Qoys oo aqoon ah oo Waalidiintooda ku
waayeen dagaalada ka socda Magaalada Muqdisho
Iyadoo ay socoto kaalmada Caalamiga ee dadka Soomaalida ku dhaqan
Dibadda siinayaan Walaalahoda Soomaaliyed ee ku dhibaataysan gudaha
dalka ayaa Qaar ka mid ah gabdhaha Soomaalida ee ku dhaqan dalka
Ingiriiska Magaalada London Gaar ahaan South East wool wich oo ay
hor kaceysay Raxmo Maalin Xasan waxay kaalmo lacageed soo
gaarsiiyeen qoysas Waalidiintooda ku waayeen dagaalada ka socda
Magaalada Muqdisho.
Raxmo Maaalin oo soo gaarsiisay Lacagtaan oo dhan 800 $ C/llaahi
Ibraahim Aadan Dhagey oo joogo magaalada Muqdisho waxaa uu deeqdaas
gaarsiiyay dadkaas oo ku dhaqan degaanka Tiida ee Xaafadda Dayniile
ee Duleedka Magaalada Muqdisho.
Lacagtan oo saaka Waaberigii loo qeybiyay Qoysaskan oo gaarayay ilaa
iyo 80 Qoys, waxay lacagtan u heleen min 200 oo Shillin Soomaali,
iyadoo 12 kamid Si gaar ah loo siiyay min 500 oo Shillin Soomaali
ah. Daruufo jira awgeed
“Hadda ka hor sidan oo kale ayay deeq u soo direen dadkaas ku nool
London, waana uga mahad celinayaa”ayuu yiri C/llaahi Ibraahim Aadan
Dhagey oo markii Lacagtaas ka dib la qeybiyay la hadlayay
saxaafadda.
Mr Cabdulaahi ayaa sidoo kale ugu baaqay Dadka somaalida ah ee oo
jooga dibadaha in ay ku daydaan gabdhahaan walaalahood ah ee ka
damqaday dhibaatada heysata dadka somalida ah jooga Muqdsiho
Xaalada Soomaaliya ayaa ah mid daran oo lala yaabay maadama dalka
dagaalo ka socdaan waxaa dagaaladaas barbar socda abaaro kulul oo
saameeyay nolosha dadka Soomaaliyed.
Sawirada halkan ka daawo...
Muuse Maxamuud Jiisow
Musejisow@hotmail.com
Muqdisho Somaliya
0025215576666
002521653623
South Afrika oo ku baaqay soo afjarista Khilaafaadka Soomaaliya
New York,1 April,Balcad Times – Dowlada South Africa ayaa ku baaqday in lasoo
afjaro rabshadaha dabo dheeraaday iyo khilaafaadka Soomaaliya ka jira kuwaas oo
geystay tacadiyo ka dhan ah Xaquuqda Aadanaha.
Wakiilka Dowlada South Afrika u fadhiya Jamciyada Qaruumaha ka dhaxeysa oo la
yiraahdo Dumisani Kumalo oo qabanaya Hogaanka 15-ka dal ee Golaha Amaanka ee
Jamciyada Qaruumaha ka dhaxeysa bishan April ayaa sheegay Isaga oo ku hadlaya
Magaca Dowlada South Afrika in uu ku baaqayo in lasoo afjaro Khilaafaadka ku
saleysan Gacan isku adeegsiga ee ka jira dhulal badan oo dunida ah gaar ahaan
Soomaaliya oo rabshaduhu ay qeyb ka noqdeen Nolol maalmeedka Bulshada
Soomaaliyeed.
Mr Dumisani Kumalo waxa uu codsaday Ciidamo ka socda Qaramada Midoobay si loosoo
gabagabeeyo Dagaalada Soomaaliya, laakiin Xubnaha kale ee Golaha Amaanka ayaa
muujinaya in wali aan Soomaaliya loo dirikarin Ciidamo ka Socda Qaramada
Midoobay.
Hay'ada Xaquuqda Aadanaha ee Human Rights Watch la yiraahdo ee fadhigeedu yahay
New York ayaa Warqad ay u dirtay Wasiirka Arrimaha Dibada ee Dowlada South
Afrika Mr Nkosazana Dlamini-Zuma ku sheegtay in South Afrika ay ku hogaamiso
Golaha amaanka siddii hormar cad looga sameyn lahaa Wadamada ay ka jiraan
xadgudubyada ka dhanka ah Aadanaha sida Wadanka Soomaaliya.
South Afrika Hogaanka ay u qabatay Golaha Amaanka
Kenneth Roth oo ah Agaasimaha Hay'ada Human Rights Watch ayaa yire:"Golaha
Amaanka waa in ay noqotaa rajada dadka dhibaateysan,laakiin waxaa si cad loogu
guuldareystay samata bixinta dadka Soomaaliyeed,Kuwo Darfur iyo Reer Burma".
"South Africa waa in ay ku hogaamisaa Golaha Amaanka dadaal weyn oo heer caalami
ah si loo soo afjaro xadgudubyada ka jira dhulalkaas islamarkaasna loo
badbaadiyo Noolaha."
Human Rigts Watch waxa au ku baaqday in South Afrika ay dhisto Gudi Caalami ah
oo baaritaano ku sameeya Dambiyada Dagaalka ee Soomaaliya ,iyada oo la
xoojinayao xigashooyinka Kooxaha Xaquuqda Aadanaha u orda ee Soomaaliya Jooga.
"South Afrika waa in ay tilaabo xoog leh ugu sheegto Golaha Amaanka baahiyaha
Deg deg ah ee qasbaya in Tilaabooyin laga qaado Xaalada Xaquuqda Aadanaha ee
Soomaaliya," ayuu hadalkiisa sii raaciyay.
Ururo kala duwan oo aan Dowli aheyn ayaa Isniintii ku baaqay gargaar deg deg ah
oo Soomaalida lala soo gaaro,iyagoona Golaha Amaanka ka Codsaday in ay gaaraan
go'aan adag oo lagu soo afmeero Xiisadaha Soomaaliya oo la tuhunsan yahay in ay
lug ku leeyihiin Dowlado ka tirsan Quwadaha Koowaad ee Dunida.
Barakacayaasha aan nasan oo gaaray 700,000 oo qof.
Safiirka Britian John Sawers oo la kulmay Ururadan ayaa sheegay in loo baahan
yahay in qorshaha Siyaasadeed qeyb ka noqoto Dib u heshiisiin iyo tilaabooyin
dhab ah oo looqaado dhanka soo afmeerista dhibaatada dabo dheeraatay ee
Soomaaliya.
John Sawers waxa uu sheegay in Golaha Amaanka ay ka doodidoonaan tilaabooyin
laga qaado dhanka xalka Soomaaliya inta lagu guda jiro Bishan April.
Hay'ada Fadhigeedu yahay New york ee Human Rigts Watch ayaa ku qiyaastay dadka
ku barakacay Muqdisho in ay gaarayaan 700,000 oo qof sanadkii 2007dii ,iyadoona
Dagaalada ay sii socdaan iyaga oo qeyb ka noqonaya Nolol maalmeedka Bulshada
Soomaaliyeed,Hay'adaha gargaarka waxa ay muujinayaan baahiweyn.
Kooxda Xaquuqda Aadanaha waxa ay sidoo kale ku baaqday in la qaado tilaabo lagu
soo afjaro tilaabooyinka ka dhanka ah ee Xaquuqda Aadanaha ee ka jira Gobolka
Darfur ee Suudaan iyo waliba wadanka Myanmar,halkaas oo muddo ay maamulayaan
Militry xoog isticmaalaha.
"South Africa waa in ay Sudan ku cadaadisaa in la geeyo Gobolka Darfur Ciidamo
nabad ilaalineed oo ka socda meelo ka baxsan Afrika si dhibaatada loo
xaliyo,"ayeey hadalkooda kusoo afmeertey Human Rights Watch.
W/D:Muxyadiin Axmed Rooble
Nairobi,Kenya
Email: saadaam_7@hotmail.com