SOMALITALK.COM DALSAN
w w w . S o m a l i T a l k . c o m
SOMALITALK - RA'YI

Yaa diidan Ciidamada Midowga-Africa?.

Cabdilaahi Cali Cabdi(Xanaf) xanaf2007@yahoo.co.uk
      Khartoum Sudan

 
  Horudhac.

   Inta aanan mowduuca guntiisa durba u dhaadhicin,hadaan ka jawaabo su'aasha ah xasilooni la'aanta Somaaliya ka jirta mudo 14 sano ka badan yaa loo tiiranayaa,waxaad moodaa inay cadahay Somaalidu maaha dad kala garqaata isla markaana waxaad arkaysaa dad badan oo wax qoraa inay xaqiiqda iska indho tiraan,iyadoo laga yaabo iney ka leeyihiin aragti gaaban oo islamarkiiba dhamaneysa.

   Somaliya waa 18 gobol sidii dawladii ugu danbaysay ee wadanka maamulaysay ay ku ogeyd,laga bilaabo 90-aadkii ilaa dhamaadkii 94-kii wadanka waa kacsanaa intiisa badan,oo dagaalo ahliya ayaa si bahsan uga socday,hadey noqon laheyd Koonfurta,Waqooyiga, Bariga ama Galbeedka Somaliya.Hayeeshee waxaad moodaa wixii intaa ka danbeeyey iney dagaaladii soo gabagaboobeen oo gobolada badidooda ay ka idlaadeen dagaaldii ahliga ahaa ee soconayey marka laga reebo Muqdisho,Kismaayo iyo Gedo.Dagaalada Kismaayo iyo Gedo waxay mar walba ahaayeen kuwo xal u helidooda ay fududeyd hadiiba dawlad dhexe oo Somaaliyeed la helo,hayeeshee tan Muqdisha ayaa noqotay midaan xal loo heli karin sideydoontaba ha ahaatee.Hadaba waxaan oran karnaa waxaa xasilooni darada ka jirta Somaliya masuul ka ah asaasna u ah Muqdisha mudadii 14-kii sano eenu soo dhaafnay ama ku jirno.

   Ciidamo shisheeye ma loo baahan yahay,kuweese noqonayaan?.

    Dabcan waa dabeecad addunka oo dhan ka jirta hadii dal uu xalin waayo dhibaatooyinkiisa gaarka ah ee ku wajahan mustaqbalkiisa siyaasadeed iyo amaankiisa in lala xaliyo oo la taageero wixii dadkaa ay ku heshiiyaan,amaba looba taliyo hadey tashan waayaan,waxaana Somaaliya maanta lagama maarmaan ah in la helo ciidamo shisheeye oo hubka naga qaada noon soo cesha nidaamkii iyo kala danbeyntii,maadaama aanu anaga is aamini weynay.Baahida ugu weyni ee Ciidamada shisheeye keenaysa waxaa ka mid ah dadkii oo aan is aamineyn ogoleyna in hubka mid kood midka kale u dhiibo si qarannimo loo gaaro,waayo mar hadii dawladi jirto waxaa mamnuuc in hub cidi haysato oo aan dawlada aheyn.

     Ciidamadu yey noqonayaan,taa ikhtiyaarkeeda malaha dawlada Somaaliyeed,dawladu waxe ka soo baxaday waajibaad saarnaa oo ah inay ka fikirto qaabkii lagu soo celin lahaa nidaamkii iyo kala danbeyntii,taana waxay ula muuqatay in la helo ciidamo ka caawiya sugida amaanka goobaha muhimka ah sida Dekadaha Aiportyada IWM.Isla markaana hub ka dhigista kala qeyb qaata.Hadaba si taas ay suura galiso dawlada waxay codsi u gudbisay Midow-ga Afrika iyo Jamacada Carabta,iney siiyaan Ciidamo arimahaa kala shaqeeya.

     Intaa kadib waxay dawladu mudan tahay inay ka sugto jawaabta ay ka baxshaan codsiyadoodii Ururada ay u gudbiyeen,iyo cidii wax u ogolaata,maah maah Ingriis ah baa waxey aheyd(Dawarsaduhu dookh maleh)oo micnaha loola jeedaa yahay qof hadii uu tuugsi tago wixii dadka uu tuugsaday u ogolaadaan ayaa qasab ku ah inuu qaato oo isagu kla doorasho iyo ikhtiyaar midna ma leh.Dawlada Somaliyeed codsigeeda waa dawarsi cidii wax u ogolaato ayeyna ka qaadaneysaa oo ikhtiyaar iyo kala doorasho maleh.Sidaa aawadeed waa inaanu soo dhaweynaa cidkasta oo wax noo ogolaata si aan xal u gaarno,isla markaana ay hor kacayaan madaxdii ay noo dooreen dadkii ina matalayey.

     Yaa diidan Ciidamada Shisheeye ?

   Waxaan shaki ku jirin in Somaalida inteeda badan ay ogol yihiin ciidamada shisheeye noocey doonaan ha ahaadeen, saf danbe ama saf hore intaba,taa waxaa kuu cadeynaya socdaalka ay ku mareen Madaxda Dawlada, gobolo dhowr ah dadkii degenaa sidey u soo dhaweeyeen codsigooda ciidamada shisheeye,waxaa kaloo soo dhaweyn la kulmay waftigii xaqiiqo raadinta ee ka socday Midow-ga Afrika Igad,iyo Jaamacada Carabta,marka Xamar laga reebo.Waxaanu ognahay in Xukuumada Prof-Geedi ay u codooyeen arinka Ciidamada oo isku duuban,laguna asixiyey cod aqlabiyad ah taas oo ku tuseysa dimuqoraadiyad,laakiin wasiirada qaarkood aysan fahmi karin,waxa cod qaadista la yiraahdo iyo dimuquraadiyada,intaba.Waxaa iyana cod ogolaansho iyo diidis laga sugayaa inay u qaadaan Xildhibanada Baarlmaanka oo la'ogyahay dhanka ay u badin doonto miisaanka,taas oo noqon doonta ogolaansho madaama 90 wasiir oo xildhibaano ah ay horay u ogolaadeen hadana codqaadista xildhibaanada ka qeyb qaadan doona iyo xildhibanada intooda kel oo iyana codka kalsoonida siin doona dawlada,waayo taa waxaan kuu cadeyneysa,maadamaa Somalida loo qeybshay 4.5,waxaa ogolaansho laga haystaa 3.5 iyo halka haray nus ka mid ah.

    Hadaba yaa diidan,waxaa diidan xaga Madaxda dawlada ku jirta marka aan ka bilowno dhowr wasiir labab ha ugu darnaadeen,magaalooyinkana waxaa sawaxan la abaabulay oo diidmo ah iyo qaraxyo dhoolatus ah oo loo geystay waftigii xaqiiqo raadinta laga ahayaa Magalada Muqdisha dadka ku nool,hadaba ma waxaa mata la Somaali afartaa wasiir iyo Muqdisha mise dawlada inteeda kale iyo dhamaan gobolada wadanka?.

   Dadaka rer Muqdisha iyo hogaamiyayaashooda waxaa ku adag iney qaataan nidaamka xukuumiga ah nidaamka dawladnimo oo sheegaya in talada loo dhiibo oo ay dawlada kaligeed taliso,waayo waxa ugu badan ee ololaha wada waxaa ka mid ah Ganacsasde sharci daro ku shaqeysta,oo waxaad Muqdisho arkaysaa nin kaligii deked leh halka kuwii caamka ahaa ay xiran yihiin uusanna ogoleyn in la furo, waayo dhaqaalihiisii baa meesha ka baxaya,waxaa arkaysaa nin beerihii bariiska daroogo u badalay oo ka baqaya in sharciga la horkeeno, hadaan la hor keeninna  ugu yaraan ka baqaya dhaqaalihii u ka heli jiray meesha oo ka baxaya isna,waxaa kaloo diidan kan haysta hantidii ma guurtada aheyd, hadey ahaan laheyd mid gaar loo lahaa iyo mid dawladeedba oo ka baqaya in laga qaado hadii Sharcigii la soo cesho.

    Waxaa kaloo Ololaha dhinac kaga jira koox diimeed aan cidi diinta u wakiilan, oo aan hadana la garaneyn cida ay u shaqeynayaan,laftoodana danbiyo ka galay dadka iyo dalkaba,dadkana diinta ugu gabada,oo sheega in Ethopia aan col nahay sidaa daraadeed ay jihaadayaan hadii la keeno wadanka ciidamo Ethopian ah.

   Ciidamada Ethopia waxay ka mid yihiin ciidamada Midow-ga Afrika oo sharciyan hadii laga codsado aan cidi u diidi karin ka qeyb qaadashada arimaha midowga Afrika,tan labaad Ethopia iyo Somaliya waxay la mid yihiin dunida kale ee caalamka,oo in badan diriray hadana heshiiyey,Jabaan waxaa Nucliyeer ku garaaca 1945-kii Maraykanka, waxaa la garaacay magaalo la yiraahdo Hero-shima dalka Jabaan kamid ah, Jabaan waa is dhiibi waayey waxaa lagu daray Negosaaki oo ah magaalo kale oo Jabaanka ka tirsan,markaa Jabaan waa is dhiibay oo dagaalkii Maraykanka ayaa ku adkaaday,saas oo ay tahay qasaaraha loo geystay Jabaan ma keenin inuu diido inuu la heshiiyo Maraykanka,oo maanta waxaa ka dhaxaysay xiriir ganacsi iyo xiriir siyaasadeed intaba.Hadaba anaga oo Ethopia kaga adkaanay dagaalkii ugu danbeeyey inaan maantana la heshiino ma ah wax lalayaabo ama la biciidsado.

   Dhanka kale waxaa la weydiiyey Ciidamada Ethopia ka qeyb qaadshadooda arinta ciidamada Somaliya Generaal Cali Samatar oo US jooga waxaa weydiisay BBC-da ninkii dhagaystay,Cali Samatar wuxuu ahaa masuulkii ugu sareeyey Somalida oo maamulayey dagaalkii 77,maanta wuxuu cadeeyey ineysan waxba ku jabneyn in Ethopia aan la heshiino oo aan kaashano is fahamnana.C/laahi Yuusf waa ninkii ka qeyb qaatay dagaaladii Somaliya Ethopai la gashay sida kii 1964-kii iyo kii 1977-kii taa oo uu C/laahi Yuusuf uga kasbaday dawladii Rayidka aheyd ee 1964-kii in loo diro Koorso Militray loona diray Midowgii Sofyeeti,iyadoo looga dhigay C/laahi taa abaal marin, guusha uu ka keenay dagaalka aawadeed, ay Somaliya la gashay Ethopia dhinicii uu isaga masuulka ka ahaa xaga dagaalka.Inkastoo guud ahaan Somalida dagaalkaa looga adkaaday.Sidoo kale waxaa uu C/laahi Yuusf si baaxad weyn uga qeyb qaatay kii 1977 oo la'ogaa iyana dhniciisii guulaha uu ka soo hoyay,maanta inuu la heshiiyo iyana waa wax dabiici ah.

    Si kastaba ha ahtee waxaan hadalkayga jeclaan laha ainaan ku soo gabagabeeyo in  Somaalidu fahmaan macnaha dawladnimo,rer Muqdishana aysan dhibaato ku noqon la qabsiga nidaamka dawlnimo,ee aad moodo in uu ku yahay cadow.

    Cabdilaahi Cali Cabdi(Xanaf) xanaf2007@yahoo.co.uk
      Khartoum Sudan

Afeef: Aragtida qoraalkan waxaa leh qoraaga ku saxiixan 

Faafin: SomaliTalk.com | Feb 28, 2005


gawaaridii oo lagu xiray Calaamadaha soo dhaweynta  Photo By Cabdifataax Jaamac MireWaftigii DFKMG oo Si Weyn Loogu Soo Dhaweeyey Boosaaso
Waxaa maanta Isku soo bax aad loo soo Abaabulay oo lagu soo Dhawaynaayo Madaxweynaha iyo Raysal wasaaraha DFKG ay ka Dhacday Magaalada Boosaaso Guji... Feb 27

Beesha Hawiye oo Kulankoodii Maanta Ka Soo Saaray Go'aamo
Xubnaha Labada Gole ee DFKMG ee Beesha Hawiye ayaa shir Sedex cisho Socday ka dib waxay soo saareen shan qodob oo ay beesha wada saxiixday oo uu kamid yahay qodob ah "In caasimadda ay ka saaraan maliishiyaadka iyo hubkooda." Guji Feb 27

Maxkamada Somaliland oo Go'aan Ka Gaadhay Dacwada Doorashada Golaha Wakiilada
Xeer ilaaliyaha guud ee Somaliland ayaa dacwad uu sooqoray madaxwayne rayaale oo ... Guji... Feb 27

"Xukuumada (FKMG) ayaa ku kala Qaybsan Keenitaanka Ciidamada Shisheeye"
Sidaas waxaa yiri afhayeenka isbahaysiga dooxda jubba oo ay SomaliTalk maanta ku waraysatay Kismaayo.. Guji...

Kulaabo bogga  www.SomaliTalk.com 
Link email tuugada

© www.SomaliTalk.com

SEARCH

 



HTML CD