MACALLINKEEN ALLOW KAAL,
MACALLINKIIS ALLOW KAAL!
Ma
xasuusataa wiilkii yaraa ee loo keenay Boqorkii dulliga ahaa si uu sixir
usoo barto oo u bedelo sixiroolihiisa gaboobay? Ma xasuusataa sida uu ugu
soo hakan jirey Suufiga oo uu duruus ka soo qaadan jirey marka uu
Sixiroolaha ka soo baqoolo, marka uu usii socdana ugu hakan jirey Suufiga.
Wiilkii wuxuu labada dhinac duruus ka qaataba maalintii danbe ayuu go’aan ku
gaaray inuu bal hubsado Sixiroolaha iyo Suufiga midka runta u sheegaya.
Sixirooluhu wuxuu baraa in Boqorku Illaah yahay iyo sida dadka loogu
cabiidiyo. Suufiguna wuxuu ku akhriyaa in Eebe weyne uu jiro Boqorkuna uu
tuug gaal ah yahay. Wiilkii oo ka soo luudaya labadii guri ee labada
macallin ayaa wuxuu ku soo baxay xayawaan weyn oo laga kaxeyn waayey jidkii
keliya ee loo marayey magaalada. Dadkii oo dhan oo hortuban bahalkan ay ka
anfariireen ayaa wiilkii yaraa inta uu dhagax soo qaatay yidhi: “ Tolow
keebaa Saaxirka iyo Suufiga run sheegaya? Dhagaxow haddii Suufigu run
sheegayo oo Saaxirku beenlow yahay bahalkan dil? Qac! Mise bahalkiibaa
sarajooga ka duulay! Ummadii meesha tubnayd ayaa af labadii yeedhay: “ Alla
wiilka yari sixir badanaa! Kanaaba kii hore ka mucjiseysan!. Wiilkii baa
hadlay oo yidhi: “ Saaxiibayaal Illaahay ayaa bahalkan dilay ee sixir waxba
ma dilo” dadkii baa argagaxay: “Illaah aa! Ma illaah kalaa jira! Boqorku
muxuu yahay’ Waad wada garaneysaan, waa qisadii dheereyd ee sababta u
noqotay in asxaabtii Nebi Ciise(cs) ee wanwanaagsanaa lagu guro dabka si ay
diinta uga noqdaan. Wuxuu Eebe noogu qisoonayaa Suurada Al-Bruuj, Aayada
3-aad ilaa iyo 8-aad. Dadku ma ogola isbedelka, haddiiba ay yihiin kuwo
madax ah oo ay u arkaan in waxaad fahantay ama aad taqaanid ay duulaan ku
tahay madaxtinimadoodana warkeedaba daa. Ma ogola in waxay yiraahdeen laga
daba hadlo ama habka ay wax u maamulaan wax laga bedelo.
Mohamed Yaxye |
Akhristow Wasaaradii Waxbarashada iyo Maalulayaashii Iskoolada Sheekh Aweys
iyo 11 Janaayo ee Magaalada Baydhabo ayaa muusanow iyo qayla dhaan ku
dhuftay: “ carruurtani xagay belaayadan ay akhrinayaan ka soo barteen? Yaa
ka danbeeya caqligan iyo maskaxdan aan la xakameyn karin ee ka yaabisay
macallimiintii ka soo qallin jebisey kuliyadii Waxbarashada ee Lafoole?
Sidee baanu u ogaan karnaa meesha ay carruurtan yar-yari wax ka soo
akhristaan? Yaa ka danbeeya xisaabahan iyo luqadahan ay kala shubayaan? Ma
waxyibaa tolow ku soo dega? Su’aalo ka dib ayaanu afka furanay: “ Waa
Mohamed Yaxye! Waa Mohamed Yaxye!.
Waxaa weli ii muuqda sida uu Macallinkani isu qalqaloocin jirey markii uu
jilayey macallimiinta Soomaaliyeed ee ku cayaari jirtay ilmahii lagu
amaaneystay! Inta uu qalinka afka gashto oo uu afka marooriyo ayuu marka lug
meel dhigi jirey si uu noo tuso fatooshka ku jira macallin soomaaliga iyo
sida uu ilmaha u garaaco! Yaraantaada waxaad aragto kaama haraan!
Tusaalooyinkaas markii uu noo muujinayey ayaa waxaa maskaxdeyda ku so dhici
jirey sidii uu noo garaaci jirey nacaskii macallin ku sheega ahaa ee Cubeyd!
Weli waan sugayaa inaan mar kale arko! Suxul jilib lee maahoo!
Mohamed Yaxye oo ay Mundulihiisa hoostiisa ka soo aflaxeen Kumaamkun araday
oo Reer Baydhabo ah isagoo dhigi jirey lugadaha kala duwan ee Fransiiska,
Ingriiska, Carabiga iyo Jarmalka iyo dhamaan duruusta laga qaato Dugsiyada
Dowlada eek ala duwan. Macallin Yaxye ayaa waxaa caado u ahayd in Maalmaha
wax la dhigo mid ka mid ka mid ah la duceysto oo wardi iyo quraan la akhriyo.
Wuxuu ahaa nin ka horumarsanaa xag walba dadkii Soomaalida ahaa ee xilligaa
joogay. Waxyaabaha aan xiiseyn jirney ayay ahayd ka sheekeynta qurbaha iyo
dhibaatadiisa iyo meelaha uu soo maray xilli aan dadka madoobi aysan aad u
dhoofi jirin. Waxaanu jecleyn marka uu Buugaagta noo fasirayo sida uu noogu
fasiro ujeedooyinka ka danbeeya sheekooyinka ku qoran buugaagta iyo waxa ay
anaga nala tahay! Waa Macallin aan la ilaawi karin siiba ardaydii Reer
Baydhabo!
Macallin Yaxye oo hooyadii soo booqday dhanaadkii 1970-dii ayaa loo diiday
in uu dib u noqdo dowladuna u sheegtay in waddankiisu u baahan yahay. Waxaa
laga qabsaday Baasaboorkiisii iyo Shahaadooyinkiisii, isna wuxuu diiday inuu
xil ka qabto dowlad aan doonista dadka qadarineyn. Waxaaba taas ka sii
darneyd in ay Hooyadiis oo cad ahi ku muraaradilaacday inuusan dib u
noqonayn oo uu la joogo. Macallin Yaxye ayaa go’aansaday inuu iska joogo oo
uu carruurta Reer Baydhabo wax baro!
Macallin Yaxye oo goor subax ah makhaayad hortiis fadhiya duubkiisu u weyn
yahay tusbaxna ku wardinaya ayaa waxaa soo dul istaagay niman Jarmal ahaa oo
ka socday Hay’ad Magaalada Luuq gegi diyaaradeed ka dhiseysay. Nimanka
dhallinyaradi ahi waxay la yaaban yihiin camal la’aanta dadkan hor fadhiya
makhaayadaha, waxaase taas uga yaab badnaa iyagoo cabaya shah kulul
wadankoodu uu kulul yahay! Waxay iyagoo sheekeysanaya afkooda ku yiraahdeen:
“ Bal eeg kan na hoos fadhiya ee duubka weyn, farahiisuna ay mashquulka ku
yihiin wax tiriska. Tolow muxuu wax u qabsan waayey”. Waxay go’aan ku
gaareen bal inay haddiiba uu Ingriis garanayo ay weydiistaan inuu ka jaahil
bixiyo halxiraaha ay jawaabta u la’ yihiin:
Ferenji:
Ingiriis ma ku hadashaa Xaaji?
Macallin: Haa!
Ferenji:
Hayaay! Agah! Wah! Naw!Ba’a! Laaaaaaa!
Macallin: Soo
fariista? Maxaa dhib ah oo jira?
Frenji: Waxaan
la yaabnay dadkan shaqa la’aanta ah ee makhaayadaha fadhiya. Waxaan kaloo la
yaabnay wadankooda kulu iyo shaaha kulu ee ay cabayaan. MAxaad arrimahaas
naga tidhi?
Macallin: Haa!
dhib ma leh oo waan maqlayey markii aad na xamaneyseen!
Ferenji: Alla!
Maxaad tidhi! Miyaad Jarmalka taqaan! Alla!
Maalintaas uu Macallinkeenu noo sheegayey qisadaas aad baanu u qosolnay oo
wuxuu u jilayey si aad u yaab badan oo aan maskaxdeyda ka go’in! Nimankii
Ferenjiga ahaa waxay u ballan qaadeen in ay shaqaaleysiinayaan ardayda ka
soo qalin jebisa muntulihiisa mar walba!
Ardey walba oo soo maray Macallin Yaxye wuxuusan marna iloobi karin
waxbarashada ka sokow shaaciradiisii, sheekooyinkiisii iyo sidii uu niyada
carruurta ugu dhisi jirey. Waxaan la iloobi karin sidii uu noogu soo
ababiyey is walaaleysi, is jeceyl aan ku jirin takoor iyo quudhsi. Ardaydii
uu soo aflixiyey oo maanta daafaha dunida ku kala daadsan ayaa waxaan
xusuusinayaa in farxadiina iyo waxbarashadiina maanta ay qayb ka tahay
aasaaskii wanaagsanaa ee uu soo dhagax dhigay Macallin Yaxye. Haddaba ha
iloobin Macallinkaagii kusoo barbaariyey, niyada kuu soo dhisay, kuu sheegay
in aad sidiisoo kale iyo ka fiicanba aad noqon kartid!
Haddaba si aanu maanta usii wadno farxadiisii iyo nalkiisii ifayey,
Ardaydiisii Reer Baydhabooy iyo cidii kale ee jecel waxtarka Macallin
Soomaaliyeed oo qiima leh, fadlan la soo xiriir
Mohamed Xasan Weyne(Garlagarle)
E-MAIL
maxamedxuseen899@hotmail.com
Edmonton,
Canada ama Abdurahman A. Ali (Aflow) E-mail:
qidmiir@yahoo.com ama ha moogaan Xawaalada kuu dhow oo qof waloowba
gacantaada u fidi. [Telefoonka
kala xiriir qoraaga maqaakan.)
C/Rahman
Eelay
eediran@yahoo.com
Faafin: SomaliTalk.com |
Nov 6, 2005
Baaq: Dhibta
Haysata Beesha Gabooyuhu Waa Maxay? Maxaase Inagu Waajib ah?
Iyada oo
aynaan xaashiyo yar kusoo koobi karin dhibaatada culus ee beeshaas
haysata hadana bal aynu..
Guji...
May 23
Kulaabo bogga www.SomaliTalk.com
Daabaco
Boggan | Print
