CUMRADII LA SOO QALEEYEY
Waxa aan soo marnay in bishii
Dul-Qacda, sannadkii 6aad ee hijriga ay Rasuulka SCW iyo
asxaabtiisu aadeen Makka iyaga oo doonaya Cumro hase yeeshee
ay qureysh u diidey in ay xaramka galaan, ka dibna halkaas
uu ka dhacay heshiiskii Xudeybiya. Heshiiskaa waxaa ka mid
ahaa in ay muslimiintu sannadkaas noqdaan oo ay soo
cumraystaan sannadka kale iyada oo loo oggol yahay saddex
beri oo kel ah. Haddaba Rasuulku SCW isla bishaa, sannadkii
7aad ee hijriga ayuu soo xirtey Cumro, asxaabtiisana amray
in ay cumradii sannadkii hore ka baaqatay soo qaleeyaan.
Rasuulku SCW waxaa kale oo uu amray in asxaabtii la socotay
sannadkii hore aysan ka harin sidaa darteed waxaa raacay
intii Xudeybiya la socotay intii ka dhimatay ama shahiiday
maahane, waxaa kale oo raacay dad kale oo aan la socon
Xudeybiya. Tirada dadka Nabiga SCW raacay waxa ay ahaayeen
2,000 oo nin marka laga reebo dumarka iyo caruurta, wuxuuna
Rasuulku SCW Madiina madax uga sii dhigay Cabdiraxmaan ibnu
Cawf. Rasuulku SCW wuxuu kexeeyey hadyi dhan 60 geel ah,
waxaana u wadey Najaaba binu Jundub Al-aslami.
Cumrada wuxuu Rasuulku SCW
ka xirtay meesha ay haddaba ka xirtaan dadka ka imaanaya
Madiina iyo dhinaceeda oo la yiraahdo Dil-Xuleyfa. Rasuulka
SCW iyo asxaabtiisu way qaateen hubkoodii dagalka oo dhan
maxaa yeelay cadowga Ilaahay la iskuma aammini karo oo waxaa
laga yaabaa in ay makri iyo khiyaamo sameeyaan hase yeeshee
waxaa hubkaas la dhigtay meel la yiraahdo Yajuj oo duleedka
Makka ahayd, wuxuuna Rasuulku SCW hubkaas u reebay 200 oo
nin oo uu madax u ga dhigay Aws binu Khawli. Rasuulka SCW oo
ciidanka intiisii kale wata, hubkii socotadana sita,
seefuhuna ay galkooda ugu jiraan ayaa u soo gudbay xaramka.
Rasuulku SCW wuxuu
dawaafayey isaga oo hashiisii saaran, asxaabtuna iyaga oo
seefohoodii gaashaaman ayey la dawaafayeen oo
talbiibsanayeen. Sidii ballantu ahayd gaaladii qureyshtu way
u faaruqiyeen Rasuulka SCW iyo asxaabtiisa xaramka iyaga oo
fuulay buur ku taala dhinaca waqooyi ee kacbada si ay u
daawadaan Rasuulka SCW iyo ciidankiisa. Waxa ay ku
sheekaysanayeen "waxaa yimid Maxammed iyo asxaabtiisii oo ay
qandhadii Yathrib (Madiina) ay tabar darnaysiisay". Rasuulku
SCW markii uu maqlay warkoodaas ayuu asxaabtiisii amray in
ay maradooda kore gacata midig hoos ka mariyaan oo bannaanka
ula soo baxaan sida haddaba ay raggu yeelaan. Waxaa kale oo
uu Rasuulku SCW amray asxaabta in ay saddexda dawaaf oo hore
ay rucleeyaan, labada rukni ee dhinaca kale xigana la socdo
si uu cadowga Ilaahay u arko xoogga iyo awoodda muslimiinta.
Gaaladii markii ay arkeen
asxaabtii oo maradu u qaaran tahay oo rucleynaya ayey
yiraahdeene "maxaa loo lahaa nimankaan qandho ayaa tabar
darnaysay, wax kasta way ka xoog badan yihiin". Markii uu
Rasuulku SCW dawaafkii dhammaystay wuxuu orday Safa iyo
Marwa dhexdooda, ka dibna hadyigii ayuu ag istaagay oo yiri
halkaan ku qala, meel walba oo Makka ka mid ahna waa lagu
qali karaa". Meeshii ayuu Rasuulku SCW hadyigii ku gowracay,
timihiina ku xiirtay, asxaabtiina sidaa oo kale ayey yeeleen.
Rasuulku SCW wuxuu u direy
raggii hubka ilaalinayey ciidan soo baddala si ay u so
cumraystaan, ka dibna way cumraysteen. Rasuulku SCW Markii
uu Makka joogey saddex beri, ayey gaaladii maalinkii 4aad u
yimaadeen Cali binu Abii-Dhaalib oo ku yiraahdeen "u sheeg
saaxiibkaa (nabiga SWC) ha naga baxo, muddadii way u
dhammaatayey", markaas ayey Rasuulka SCW iyo asxaabtiisii
bexeen oo degeen meesha la yiraahdo Saraf. Rasuulku SCW
markii uu Makka ka sii baxayey waxaa soo daba orday gabar
yar oo uu dhalay adeerkiis Xamsa, waxa ayna tiri "adeer,
adeer", markaas ayuu gabadhii u dhiibay Cali iyo Faadumo. Ka
dib waxaa gabadhii ku dooday Cali binu Abii-Dhaalib, Jacfar
binu Abii-Dhaalib iyo Seyd binu Xaarith oo uu mid walba
doonayey in uu bagadha isagu koriyo. Rasuulku SCW wuxuu u
xukumay Jacfar maxaa yeelay in kasta oo uu Cali ula siman
yahay haddana Jacfar wuxuu qabay haryarteed, Rasuulkuna SCW
wuxuu yiri "habaryartu waa booskii hooyada".
Cumradaas ka dib wuxuu
Rasuulku SCW guursaday Maymuuna bintu Xaarith, oo intii
uusan xaramka ka tegin ayuu u direy Jacfar binu Abii-Dhaalib
si uu ula soo hadlo, ka dib way yeeshay oo waxay
wilaayadeedii u dhiibatay Cabbaas binu Cabdimudhalib oo
qabay walaasheed, Cabbaasna wuu u meheriyey Nabiga SCW.
Markii ay muddadii cumradu dhammaatay ayuu Rasuulku SCW
reebay Raafic si uu Maymuuna u soo kexeeyo. Raafic wuu soo
kaxeeyey Maymuuna wuxuuna uga daba yimid Rasuulka SCW iyo
asxaabtii kale meeshii ay degeen oo ahayd Saraf, ka dibna
Madiina ayaa loo laabtay. |