SOMALITALK.COM
w w w . S o m a l i T a l k . c o m
SOMALITALK - MAQAAL

Xorriyo nin Gayaa ha Guursado.

Jaamac Cawaale
cawaale1@yahoo.co.uk

Naag soomaaliyeed baa waxaa laga sheegay inay tiri:- 

  •  Maangaab aan aqoon iyo lahayn madadka haasaawe
  • Oo hadduu muran idin dhexmaro meel ku jabinaaya
  • Inaan meel cidla ah wagartamaa yay maskabi dhaanta.

Tuducyadaas yari waxaan rajaynayaa inay tooshka si fiican ugu ifiyeen sawirnimad kuwa inta kasoo durduriyeen dhulkii iyo dadkii ay soo baaba,sheen hadda raba inay dadkii ay waxaas oo halaag ah u gaysteen ka helaan inay madaxweyne ka dhigaan. 

Qab qablayaasha Nairobi inta ku qamaamay yiri madaxweynenimo ha naloo doorto, waa kuwa gabadhaasi ay ka hadlayso, bal maxay xil iyo masuuliyad ka yaqaaniin! soo kuwii dadka soo baabi,iyay maaha, bal maxay horumar, baraare iyo dawladnimo ka yaqaanaan! kuma jiro mid kalaliya oo yaqaan dawladnimada iyo hormarku waxa uu yahay, dawladnimada iyo horumarka waxaa aasaas u ah ammaanka, sharciga iyo kala dambaynta oo lasoo celiyo,xuquuqda muwaadinka oo la dhawro, xuquuqda muwaadinkana waxaa ugu muhiimsan oo ay lama huraan tahay in la ilaaliyo waa dhiigga muwaadinka inaan loo daadin si sahal ah , inaan sharafkiisa la dhaawicin tusaale ahaan qofka muwaadinka ah inaan gurigiisa loo soo dhicin oo aan ilmihiisa iyo xaaskiisa ama odaygeeda hortooda lagu ihaanayn, inaan qofka muwaadinka ah hantidiisa la boobin, sharciga waa in la ilaaliyaa oo booliis tababaran oo akhlaaq leh waa inay xasilloonida iyo kala dambaynta dhawraan ee yaanay noqon in military loo soo diro markii ay madaxweynaha nin is qabtaan waayo millitariga madaxweynuhu ma leh ee dalkaa leh madaxweynuhuna cidna dalka kama leh, hay,adaha garsooka lama kala xigo, tusaale ahaan haddii wasiirka gaashaandhiga ay is qabtaan islaanta suuqa yaanyada ku gadanaysa waa inay maxkamad ku kala baxaan ee wasiirku aanu shan askari soo kaxaysan, madaxweynaha ama ra,iisulwasaaraha waa in wax loo sheegi karaa, la dhaleecayn karaa, dhaleecaynta dadkana madaxdu waa inaanay cuqdad ka qaadin ama xabbadayn ee waa inuu ogaadaa inay yihiin dadkiisii oo wixii ay ka rabeen ku hungoobay marka haddii uu cabashada dadka wax ka qaban karana waa inuu wax ka qabtaa haddii kalana waa inuu meesha ka tagaa, qab qablayaashu inay waxaas garanayaan uma malaynayo oo haddii muran idin dhexmaro meel bay ku jabinayaan haddaanay ku khaarajinba, bal ka warrama Tony Blair waa ra,iisul wasaaraha ingiriiskee, beri dhawayd waxaa dhacday asagoo ka hadlaya dhisme xiran gudihiis dad badanina ay bannaanka ku mudaaharaadayaan ayaa wiil yar oo dhawr iyo toban jir ahi  inta ka dhex istaagay dadkii si aad ah ugu qayliyay Tony, wiilku waxyaabaha uu ka hadlayay waxay xambaarsanaayeen garasho sare waxaa ka xasuusanahay waxyaabihii uu lahaa, “waxaad noqotay macangag maro ku dheg ah, wax laguu sheegi karo lama arko, ummaddii dhismaha bannaanka ah ayay ku mudaaharaadayaan waxayna leeyihiin dagaal ma rabno adna waxaas oo dhan maqli maysid dagaal uun baad adabada haysaa ilaahbaan kugu dhaarshaye wax maqal…. Tony inta wiilkaas yari hadlayay oo dhan si miyir leh ayuu u dhagaysanayay markii wiilkii yaraa la qaboojiyayna hadal micne leh buu ku hadlay ee ma oran ha la khaarajiyo, waa dhexdaas ah waxaa dhacday in Cabdullaahi Yuusuf uu kula kulmay London oo uu iska daaweeyo jaaliyadda reer Puntland meel fagaare ah, asagu markii hore wuxuu moodayay in meesha guulwadayaal ay iskugu yimaadeen u sacbinaya uun oo wuxuu u haystay dadkii joogay xeryihii jabhadaha dad la mid ahi inay meesha joogaan, marka nin dhallinyaro ah baa wuxuu waydiiyay su,aal malaha ku qalloocatay sidii jawaab looga sugayay buu wuxuu la soo booday asagoo aad u neeftuuraya, wallaahi ninkaasi qabiil ahaanbuu igu colaadinyaa, ninkaas caddaanta badan aabihiis iyo hooyadiisba waxay ahaayeen dad dhuxusha ka madow (macnaha waa wacal) ilaah baan idinku dhaarshaye bal qofkaas ka warama waa afkii xeryaha jabhadaha looga hadli jiray innaba ha le,kaatee wax isdhawrid ahi kuma jiraan, maxaad u malaynaysaan haddii uu Boosaaso dhexdeeda su,aashaas ku waydiin lahaa? meeshii dad caqli lehi joogaan waxaasoo kale waxba looma dhiibto ninkaas odayga ahi hadda wuxuu joogaa Nairobi anigu ma hubo inay ka dhab tahay inuu madaweynenimo rabo oo waxaaba laga yaabaa inay Itoobiyaanku ugu tala galeen inaanu meesha ka tegin inta dawlad la samaynayo si hadhawto ay mucaarad ahaan ugu isticmaalaan, ilaahay baan idinku dhaarshaye ninkaasi muxuu ka garanayaa dawlad hoggaaminteed, hadda ka hor waxaan xasuustaa in BBCda laanta afka soomaaligu ay fursad siisay aanay musharixiinta kale siin, waxaa la waydiiyay maxaad ka qabanaysaa haddii madaxweyne lagaa dhigo, asagu waagaas wuxuu u haystay in madaxweyne laga dhigayo ee uma haysan in madaxweynaha tartan loo gali doono oo dadku dooran doono, wuxuu yiri culimada iyo diintaan baabi,inayaa. Culimada iyo diinta in la baabi,iyo horta ilaahay baa ka ilaalinaya, ee laakiinse qof caqli lihi ma ku hadlaa warkaas, haddii culimada iyo dugsiyada quraanka nalaka baabi,iyo xageee baan aadaynaa soow dadku diin la,aan ma soo baxayaan, marka ninkaasi miyaanu iswaydiin dadku diintooda waa kaa ceshanayaane iska aamus, marka waxaasi ma barnaamij madaxweynenimo lagu raadiyaa, qaar jahli iyo qabyaaladi ay iskugu darsameen baan arkay oo leh maraykanka iyo reer galbeedku ninka diinta la dagaalamayay rabaa, marka Claahi waa is tusayaa, horta soow kama horrayso inay yaqaannaan ninkan, ma meel aan xabashi ahayn buu yaqaan, caqli xumadiisa se waa ninkii yiri Cali Khaliif waa Al-Itixaad, miyaanu ogayn maraykanku inay Cali Khaliif yaqaaniin waxa uu yahay ee aanay asaga aqoon, miyaanu aqoon in Cali Khaliif uu ilmahoodii wax u baray maraykanka waa nin ma gudbe ah, waa Galti, Galti waxaa la yiraahdaa ninka asagoo weyn magaalo soo gala ee markaas aan si sahal ah aan ula qabsan karin dhaqanka iyo ilbaxnimada reer magaalka ee mar walba ee badawnimadu ka muuqato, marka Claahi tababarkii hoob jacda ee  ruushka waxba uguma kordhin, waligiis mansab siyaasadeed ma qaban, jago sare oo dhaafsiisan taliye urur ma arag, waligiis waxa uu u dhexeeyay xero askareed iyo xero jabhadeed iyo xabsi, dunida horay u martay dadka noocaas ah waa laga ilaaliyaa inay masuuliyad qabtaan illeen waa ku dhex gaardinayaane, waxaana suurawda dadkana inay kala dilaan illeen cuqdad baa galaysa marka wax kasta oo damcaanba inay sameeyaan ay ku fashilmaan, arrimaha aan kor ku soo sheegnay tusaale waxaa nagaga filan Claahi toddobaadkii hore markii uu Dubai tegay, waxaa uu kiraystay Hotel, markaas soomaali daacad u ah oo u malaynaya inuu madaxweynenimo u soo wado oo qaar xawilaadlayaal ah iyo kuwo ganacsi kale meelaha ku haysta ayaa waxay u soo kexeeyeen shaqaalihii hotelka si ay iskula sawiraan, qaacad uu Hotelku leeyahay oo layskaga qaxweeyo ayaa waxaa soo dhoobtay intaas oo waiters, kookeyaal, kuwa qolalka nadiifiya, kuwa dadka boorsooyinka u qaada iyo soomaali badan oo meesha kafee iskaga cabbaysay, Claahi wuxuu mooday inay dawladdii imaaraadka madax sare oo ka mid ah ay meesha fadhiyaan, wuxuu arkii jiray Cqaasin oo madaxda imaaraadka iyo carabta kaleba la fadhiya amaba afrikada katiifado guduudan loo dhigo markaas cuqdad nafsaani ah baa iskaga dhacday hase ahaatee arrinta galabtaas meeshaas ka dhacday si fiican buu ugu nafisay oo wuxuu u qaatay inuu Jaalle Cqaasin ka aar gutay ninkii been moodayaw fiiri websiteka Claahi Yuusuf ee la yiraahdo Allpuntland sawirradii laga soo qaaday ninkii dadka meesha jooga ee carabta ah ka garta hal qof oo masuul ah ha ila soo xiriiro, arrinku sow uma eka Cqaasinow rag is guraye?. 

Doorashadii guddoomiyaha baarlamaanka ee dhacday arbacadii waxay ahayd guul wayn oo u soo hoyatay guud ahaan ummadda soomaaliyeed ee amxaarada iska dhicinaysa gaar ahaanna xildhibaannada oo muujiyay maanta inay masiirkii ummadda ay dhabarka u ruteen, hadal iyo dhammaantiis xildhibaannow ma sidii la idin moodayay mase sida aad noqoteen waxaa la idin moodayay inaad qab qablayaasha amxaarada ka baqaysaan laakiin hadda waa la idinku seexan karaa.  

Doorashadii baarlamaanku waxay si cad bannaanka ugu soo saartay madaxweynaha xiga ee soomaaliya maxaa yeelay dharbaaxadii lagu dhuftay Sheikh Aadan Madoobe waxay sugaysaa Claahi yuusuf iyo Ina Caydiid oo ilaa hadda laga la,yahay war madaxweyne noqonmaysaane meel fariista, madaxweynaha mustaqbalka ee soomaaliya lama xirto. 

Galaangalkii iyo isgaashaanbuuraysigii xildhibaannadu sidanuu u dhacay:- 

TNG-du Cqaasin uu hoggaaminayay waxay culayskoodii iyo wixii ay lacag hayeen isugu geeyeen Maxamed Cabdi Yuusuf ra,iisulwasaarihii ugu dambeeyey ee dawladda ku meelgaarka ahayd. SRRCda iyo Claahi Yuusuf waxay xoogaa kharash ah oo ka sii haray xoolihii Puntland galiyeen Sheikh Aaden Madoobe. 

Samatabixinta, G8 iyo bulshada rayidka ah oo wada jira oo uu taageerayay Claahi Axmed Caddow waxay aad u taageerayeen Shariifka. 

Haddaba markii wareeggii hore oo dhawr qof isku soo taagtay uu dhammaaday musharixii TNGda iyo rag kalaa tanasulay kadibna TNGda codadkoodii waxay ugu dareen kuwii Samatabixinta, G8ka iyo bulshada rayidka ah halkaasna waxaa ka soo baxay isbahaysi cusub arrintiina waxay isku baddashay rag iyo amxaaro, haddee dharbaaxadii amxaaro ku dhacday waa la ogaa waliba codadkii ragga waxaa ka maqnaa laba cod oo muhiim ahaa Barre Hiiraale iyo Axmed Warsame oo si ula kac ah dagaal loogu furay, marka waxaa muhiim ah in labadaas nin ay shirka yimaadaan intaan la gaarin doorashada madaxweynaha. 

Anigu qiyaastay ma filayo in Claahi Yuusuf iyo ina Caydiid ay doorashada ka tanasulayaan intaan cod bixinta la gaarin waayo bisaylkaas ma leh, laakiinse waxaan filayaa wareegga koowaad in ina Caydiid uu codkiisa kaliya heli doono Claahi Yuusufna dibirtii ugu dambaysay baa ku dhacaysa marka waxaan soo jeedin lahaa in inta aanay doorashadu dhicin in Jaalle Cqaasin asagoo xeerinaya waxyaabo fara badan uu tanasul sameeyo taas baddelkeedana xubnihii TNGda ahaa tixgalin la siiyo, arrinta labaad waa in Claahi Axmed Caddow markii doorashadii Carta uu Cqaasin kaga adkaaday uu ugu yaraan meeshaas ugu hambalyeeyey uguna duceeyay, ugu yaraanna uu mar u noqday ergay markii uu u diray Ethiopia markaas sida daahirka ah lama arag meel Claahi Axmed Caddow uu ku majaxaabiyay xukuumaddii uu hormuudka ka ahaa Cqaasin, wixii qarsoonna yaan lagu dambaabin runteeda lama hayee, waxaa kale oo iyana muhiim ah in Cqaasin uu madaxweyne ka ahaa dalka muddo ku dhaw afar sano si arrintaasi ay taariikhda u gashana Cqaasinow waxaa muhiim ah in si xafladaysan lagaagala wareego xukunka sidaasna waxaad ku noqonaysaa madaxweyne dalka muddo xukumay ka bacdina xukunkii lagala wareegay halkii aad ka ahaan lahayd madaxweyne mar la caleema saaray meeshii uu ku dambeeyayna aanay cidi war ka hayn arrinka ugu dambeeya ee ay muhiimka tahay inaad xeerisid waxaa weeye in aad u baahan tahay inaad si aan is qab qabsi lahayn oo karaama leh aad u noolaatid adigoo waliba oday la xushmeeyo oo aan Aaden Cadde Cismaan waxba ka dhicin, taasina suurta gal noqon mayso haddii warlordsku meesha qabsadaan marka sida la ogyahayna adigiyo Caddow waxaad tihiin laba nin oo aad saaxiibbo u ahaa marka ninyahaw adiga afartii sano waxaa kugu filan inaad tiraahdid warlord amxaaro hubaynayso iyo reer galbeed baa I diiday, ee haddii shan sano oo kale lagu doorto ogow reer galbeedku meeshoodii bay kaa taagnaanayaan amxaaro iyo warlordna ku dayn maayaan marka ilaahay baan kugu dhaarshaye shan sano oo kale ha na lugoyn ma khasaarin karno shan sano oo kale ee ninyahaw iska naso warlord ma hid oo dambi laguuma haystee . 

Ugu dambayntii xildhibaannadu ayagoo mahadsan naruurada iyo rajada xoogga leh ee muuqata ha iska baabi,inina, nin idin gatay mustaqbal idinma hayo warlord iyo qashinna dib ha ugu soo noqonina xildhibaannaad tihiine, waad maqasheenoo maraykankii iyo reer galbeedkii waxay idin yiraahdeen nin fiican doorta haddaad rabtaan inaan wax idinla qabanno waagii carta la joogayna saasay yiraahdeen markii la dhagaysan waayeyna waxay yiraahdeen waxaad ka heshaan waxba ha naga siinina. 

Hadda fursad fiican baa jirta reer galbeedkii waxay yiraahdeen kormeerayaal ha loo soo diro doorashada madaxweynaha, musuqmaasuqa iyo laaluush bixintana ha la joojiyo marka bulshada caalamku way noo godlantahaye yaan la gaagixin ogaada haddii qofkii meesha ku habboonaa aad doorataan waa idinka kuwa ugu horreeya oo ka intifaacaya waayo haddii dawladdaas dad la yaqaannaa ay hoggaaminayaan waxay keeni karaan dhaqaale farabadan marka idinna guryo baabuur baad helaysaan haddiise aad rabtaan inaad hor tubnaataan guriga jalle Cqaasin idinkoo diifi idin hayso idinka lee waaye. 

Caddow iyo Cali Khaliif ilaahay baa naga yaqaan waxa ay yihiin laakiin gaalada waa noo soo baryi karaan oo ragga maanta dunida haysta Washington iyo New York bay caffee kula cabi jireen marka ha la ogaado annagaa u baahan in ka badan inta ay iyagu noo baahanyihiine aan keensanno ha noo shaqeeyaane waayo ninka wax yaqaan waa lagu shaqaystaa oo aqoontiisaa laga faa,iidaystaa ma waxaan ka caqli yarnahay Maxamed Siyaad Barre asaguba markii uu maraykanka ka yaababa Caddow buu u dirsan jiraye. 

Ballanteenu waa 10ka Octobar hal ku dhiggeenuna waa “Layskama dur duriyee –Sumcad dunida yaa ku leh?”. 

 Xildhibaannow Xorriyo amxaarada ha laga ilaaliyo, ilaahay baa na dilayee Xorriyo qab qablayaal dagaal iyo amxaaro ma gayyaan bal soo xasuusta Guduudo Carwo iyo hoballadii kale ee waaberi iyo lixdanaadkii :- 

  • Diqsi malagi galaybaa- Fuud kulul dabaashee
  • Marku dalaq yiraahdaa- Nolol ugu dambaysee
  • Waa naga dardaarane- Yaw diga amxaarada..

Dadkii qabkaas lahaa maanta meeshaas waxa dhigay waa muslin daacad dhiibtay sidii uu gabyaagu u sheegayba. 

Anna waxaa idiin hayaa heestii macaanka badnayd ee toddobaadkii aan ku raaxaysannay oo miraheediina la,ii soo saxay. 

Nabadeey…. 

Jaamac Cawaale
cawaale1@yahoo.co.uk

Afeef: Aragtida qoraalkan waxaa leh qoraaga kusa xiixan

Faafin: SomaliTalk.com | Sept 19, 2004

Shir looga hadlaayay barashada Soomalida iyo xaquuqda Aadmiga:  ayaa ku soo gabagaboobay maanta magaalada Oslo ee dalka Norwey Guji sept 17

»BAARLAMAANKA CUSUB SHAKI BAA KUJIRA SHARCI AHAANSHIHIISA
Faalladii Maxamed 'Ingiriis'


»SHIRKA KENYA OO SOO GAARAY MEESHII UGU HALISTA BADNAYD
Faalladii Maxamed Jantiile
»XILMA DHIBAYAASHA NA LOO XULAY: Faaladii Cabdulla
»Xildhibaannadii Soomaaliyeed oo Xil-kasnimo Muujiyey [C/waxid]
»
Shariif, Sheikh mise Qaadwale? [Xirsi]
»
Shacbiga: Shariifkii beey sharaxdeen; Shiikhii beey iska shub, dheheen

Kulaabo bogga  www.SomaliTalk.com 

© www.SomaliTalk.com
 
Allah Is Great
 



HTML CD