OGADENIYA: Casharka dhabankayga ka muuqda
iyo u codaynta Itoobiya
- Hereri Haji
hereri01@hotmail.com
Rabbiga ina ahaysiiyey baa mahad leh
magaciisa ayaanan ku bilaabayaa naxariis iyo nabad gelyo korkiisa ka ahaato
Rasuulkeenii suubanaa.
Maalmahan markii aan arkay dad Soomaali ah
oo u ololaynaya dagaalna u gelaya Itoobiya ayaan wadankayga ugacan
gelinayaa waxaan xasuustay maalintii ugu horaysay ee ay ciidanka Malas
Sanaawi soo galaan wadanka Ogaadeenya oo ay dadka qaar ku faraxsanaayeen
waaga gumaysi ee cusub ee noo berayaya.
Maamahaas walow ay kusoo
beegantay xilli ay Jabhadii wadanka ka jirtay la godgashay dawladii
Soomaaliya, JWXO kale na aysan markaas hubqaad ahayn, ayaa waxa ay shacabku
kujireen xaaladan haatan dadka Soomaaliyeed ku jiraan oo kale.
Maalmahan oo kamid ahaa
horaantii sanadkii 1991ayaa waxa ay dadka u ololaynaya Itoobiya sheegayeen
in ay Itoobiyadii na gumaysan jirtay ay dhacday tana tahay tii na xoraysay!
arintaasi oo laba sano kadib ay beenisay Itoobiya markii ay lasoo baxday
mididii qarsoonayd ee ay hoosta ku wadatay, arintaasi oo isku dartay dadkii
labada weji kala aaminsanaa isuguna keentay in Itoobiya weligeedba tahay
cadawga aanu leenahay aysan ahaana karin saaxiin ay naga dhaxayn karaan dano
gaar ani.
Soomaaliyana danaha ay Itoobiya ka leedahay
Ogaadeenya mid la mid ah ayay ka leedahay waayo hadiiba ay Soomaaliya
gacanta ku dhigto ma Ogaadeenya ayaa hadal ka taaganyahay,si bay maya u
tahay, marka walaalka Soomaaliyeed ee caqliga u saaxiibka ahoow miyaadan ku
wax qaadanayn xaalada ka taagan wadanka Ogaadeenya tani iyo maalintii ay
Axmaaradu soo gashay wadanka Ogaadeenya qarnigii 16.
Ilama aha in aan ka naxayo
dhibaatada aan la ildaranahay hadii ay idinsoo gaadho hadiiba ay Soomaalidu
Itoobiya u ogolaadaan in ay soo gasho wadankooda balse walaalkayga
Soomaaliga ah waxaan uga digayaa in aytaas ka tanaasulaan aysana sinaba ku
ogolaan in ay Axmaaro qabsato.
Itooya waxa ay hore u ahaan
jirtay agagaarka Maqale iyo Shawa (Abasiniya) maantana waxa ay ciidanka
Itoobiya ku sugan yihiin dhabarka gobolka hiiraan iyo meelo ka dheer,
halkan ay si dadbanna ugu taliso gobollo muhiim ah oo dadlka Soomaaliya
kamid ah iyada oo ilaashanaysa danaha gaarka ah ee ay ka leedahay
dhulwaynaha Soomaaliyeed ee geeska Afrika.
Hadaba Soomaaliga caqliga u
saaxiibka ahoow sidee ayay kuula muuqataa hadiiba caalamku u ogolaado in ay
Itoobiya geli karto gudaha Soomaaliya maalin cad, goorma ayeyse kasoo bixi?
Dadka u ololaynaya soo gelitaaka Itoobiya
ee wadanka Soomaaliya ayaa ku sheegay in ay haatan dhamaatay waxa uu
Cabdilaahi Yuusuf ku sheegay sheeko baralayda (Old Fashion) ee ah dib u
raadinta goboladii Soomaaliyeed ee gumaystahii Ingriisku yaradka u bixiyey.
Balse anigu shaqsiyan arinta mid ka wayn in
Itoobiya kaaga shaqayn dib u dhiska iyo soo celinta nadabgelyo ee Xamar
ayaan meesha ku arkaa, soomaliga maskaxda fayoowoow waxaan u arkaa in ay
maalinta ay Itoobiya Soomaaliya soo gashaa ay tahay maalintii kuu dabnayn
lahayd xoriyadii, isla waynidii iyo Soomaalinimo aad ku faanto,wadankana
waxaa lagu maamuli qoriga Adis ababa kasoo foorara, go’aanka maamul ee
sarena waxa lala sii mari ama yeelanba ninka Tigreega ah ee wakiilka ka
noqda Tigreega, waxaa ayna kugu noqon sidii dhegmaayadii oo kale weligaana
aadan helayn wax Itoobiya lugta kaaga saara, maalintaas ayay u cadaan
doontaa ninkii maanta u malaynaya in hadiiba ay Itoobiya haysato Ogaadeenya
uusana kaga daba hadlayn in ay u wadi isaga danta uu leeyahay Soomaaliyana
ay la saaxiibi, mid xasuuso walaalka fayoowoow Ogaadeenya inta uu rabbi
xoriyada usoo celin way la dagaami Itoobiya la’aanta Soomaaliyana way
dagaalami sida maanta cad inta Ogaadeenya xabadi ka socotona Itoobiya
Soomaaliya lama heshiin hayso, hadii ay la heshiisana waa hadii la haysto oo
ay Itoobiya isku keen darsatay.
Walaalkayga soomaaliga ahoow maanta
raacsanoow ama ha raacsanaan waxaan hubaa kiina raacsan iyo kan diidan ba in
aad ka shallaayi doontaan maalinta ay Itoobiya soo gasho Soomaaliya,marka
waxaan idinkula dardaami in aad cashar wax ku oolah ka qaadataan
walaalahiina Soomaaliyeed ay Itoobiya dulaysatay hadh iyo habeena xabadda la
dhacayso, firidhkoodiina dunida dacaladeeda qaxoontiga ku yahay, kuwooda ugu
sokeenaaya ay ku xidhanyihiin magaalada Hargaysa.
Hereri Haji hereri01@hotmail.com
Afeef: Aragtida qoraalkan waxaa leh qoraaga ku
saxiixan
Faafin: Somalitalk.com | Maarso 25, 2005
Prof. Geeddi oo
Wareegto Soo Saaray
Wareegtadan waxaa lagu magacaabay
11 Xubnood si ay u xasiliyaan Muqdisho oo ah caasimadda Soomaaliya..
Guji..
Dagaallo lagu Naafeeyey Ciidamada Gumeysiga Itoobiya
Ka akhri wararkii Xorriyo ee maanta...
Guji...
Garyaqaano
madax banaan oo loo saarayo dalabkii madaxweynaha ee la
xiriiray Go'aankii baarlamaanka
»Shirkii
Jamacada Carabta oo u ahaa fursad DFKMG
»Kismaayo:
Hawlgal lagu soo qabqabanayo Burcadda
Wararka oo
dhan ka akhri... Guji...
Howlgal ay
Booliska Boosaaso ku Qabteen Burcad
iyo Aqoon isweydaarsi lagu soo gabagabeeyey jaamacada
Bariga Afrika Boosaaso..
Warbixintii C/fataax Jaamac
Waraysi Samsam
iyo Codsasho Caawinaad Soomaalino...
Samsam waxa ay shaaca ka qaaday in ay dacwadeeda u
gudbineyso Maxkamadaha Aduunka ee Caalamiga ah, waxana ay...
Guji...
Kulaabo bogga www.SomaliTalk.com
Daabaco
Boggan | Print