Waxaa soo tebiyey:
axmeddheere65@hotmail.com
Axmed Muuse Cabdulle(Idaawaqaca) Kenya,Nairobi
CUSMAAN JAAMAC CALI KALUUN HADII
LA I DOORTO WAXAAN RAACAYAA TASTUURKA WAAN KA FAGAANYAA NIN
JECLEEYSI WAXAANA KU DADAALAYAA MIDNIMADA UMADA SOOMAALIYEED
Osaman Jaamac Cali Kaluun ayaa
saaka shir ja raa id ku qabtay magaalada Nairobi ee wadanka Kenya
Cusmaan Jaamac Cali Kaluun loo
yaqaano waxa uu hadalkiisa ku bilaabay Salaan& Hanbalyo uu saxaafada
gudaha iyo dibada siiyay
Cismaan Jaamac Cali Cismaan Kaluun
isaga oo hadalkiisa sii wata waxa uu sheegay in uu yahay nin aqoon
iyo waayo aragnimo badan isku leh isagoo sheegay in uu xasuusto
waqtigii gumeestaha isaga oo sheegay in uu waayo la soo wadaagay
dhalin yaro u dagaalamaya in ay wadankooda hooyo xoreeyaan isagoo
sheegay dhinaca kalle in uu waayihiisa nololeed ku xasuusto xiligii
doowladihii Adan Abdulle Cusmaan Cabdirashiid Cali Sharmaarke Iyo
Maxamed Siyaad Bare
Dhinaca kalle Cismaan Jaamac Cali
Waxa uu sheegay in uu goob joog u ahaa colaadihii iyo dagaaladii
sokeeye ee soomaaliya halakeeyay
Cismaan Jaamac Cali Cismaan Kaluun
waxa uu sheegay in uu ka qayb qaatay shirar badan oo soomaaliya
loogu raadinayo nabad ku wada noolaansho
Dhinaca Cismaan kaluun ayaa sheegay
in uu si aada ugu rajo fiicanyahay in la doorto musharaxan waxa uu
runtii si aada ugu dheeraaday qaabka loo samata bixin karo
soomaaliya isagoo sheegay in dhibkii soomaaliya soomaray ay sababeen
iyadoon wada tashi lagu saleen
oo aad moodo in talada wadanka aan
sidii la rabay looga tashan dhibkana uu ka yimid tashi la aan
hadaba anigoo la kaa shanaya
soomaalida oo la kaa shanaya wadatashi anigu wadatashiga waxa aan u
arkaa Dimuquraadiyad hadii la helo wada tashi wax waliba way
hagaagayaan ayuu yiri Cismaan Jaamac Cali Kaluun mudanahan waxa uu
soomaalida ka codsaday in la taageero nabada iyo is tixgalinta
isagoo shirkaan u rajeeyay guul iyo midnimo
Cismaan Jaamac Cali Kaluun oo la
waydiiyay Hadii aad ku guuleeysato In aad soomaaliya madaxwayne ka
noqoto seed ka yeeleeysa somaliland waxa uu sheegay in aysan
kaligiis ku koobneen balse ay tahay wax soomaalida oo dhan wada
sugaya balse doowladiisu ku dhisantahay wada tashi iyo is tixgalin
Cusmaan Jaamac Cali waxa uu sheegay
in Baarlamaanku uu doonayo in uu noqdo midka ugu sareeya ee fulinta
Doowlada ama ha ahaado madaxweeyne ama ha ahaado wasiir ama shaqaale
kalle waa in uu raacaa xeerka baarlamaanku dhigay taasi waxa ay
keeneeysaa cadaalad midnimo horumar waxa kaliya ee aanu u baahanay
waa midaas
Hadaba anigu waxaan go aansaday in
aan maanta isku taago xilkan uga sareeya soomaaliya ee ah
madaxwaynaha
anigoo isleh aamin san in aan cidna
la dulmin laguna dhaqmo waxa ay soomaalidu isku raaceen oo ah
caadaalad midnimo horumar iyo in qarankii soomaaliyeed la soo celiyo
Hadaba Cismaan Jaamac Cali Kaluun
waxa uu ku dheeraaday in soomaaliya maanta u baahantahay midnimo iyo
dimuquraadiyad hadii ladoortana sharci iyo tastuurka uu raaci doono
uuna iska fageen doono waxii soomaali maanta heerkaa keenya oo ah in
aan la wada tashan sharcigana aan la raacin nin jecleeysiguna bato
Waxaa hareerihiisa fadhiyay Mas uu liyiin badan oo ay ka mid
ahaayeen Yuusuf Saalax iyo Yuusuf Dheeg iyo Siyaasiyiin badan oo
reer waqooyi ah runtiina Cismaan Jaamac Cali Kaluun waxa uu u
muuqday shaqsi isku kalsoon talana isku soo sharaxay intaasi ka dib
Waxaa Saxaafada loo qayshay qoraal u qornaa sidan
TILMAAMO
1. BURBURKA SOOMAALEED WAXA SABABAY
WADA-TASHI-LA'AAN. (DEMOCRACY Macnaheedu waa WADA-TASHI)
2. Dowlad-la'aani waa talo-la'aan,
dowlad la'aantana (statelessness) waxa keenay WADA-TASHI-LA'AAN.
3. Dowlad-La'aani, waa xeer La'aan
, xeer la'aanina waa xaasilooni - la'aan iyo jab iyo halaag.
4. Cadaaladarada waxa keena WADA-TASHI-LA'AAN.
5. Tuhunka iyo is'aamin-la'aanta
Soomaaliyeed waxa keenay WADA-TASHI-LA'AAN.
6. Eexda, boobka iyo musuqmaasuga ,
waxa keenay WADA-TASHI-LA'AAN.
7. Dagaallada sokeeye iyo kuwii
jabhadaha hubaysan ee ka hor-yimid nidaamkii militariga ahaa waxa
sababay WADA-TASHI-LA'AAN.
8. Kalsoonidii ummaddu isku qabtay
waxa halleyey WADA-TASHI-LA'AAN.
9. MIDNIMADA ummadda waxa xoojin
kar WADATASHI waxaana, burburin kara KELITALISNIMO iyo WADA-TASHI-LA'AAN.
10. Wadajirka waxa weynayn kara
WADA-TASHI (Democracy).
11. Walaalnimada Soomaaliyeed waxa
sal u noqon kara iyada oo qof kasta iyo qayb kasta oo bulshada ka
mid ah loo sugo xuquuqdooda siyaasadeed, dhaqaale, bulsho iyo dhaqan.
12. Cadaalada-la'aan iyo WADA-TASHI
LA'AAN ma la helaayo nabad, deganaansho, horumar iyo MIDNIMO.
13. Sida Quraanka kariimka ahi
farayo ( arrimahood ha ku maamulaan WADA-TASHI) ( ???????????
???????? ?????????? )
14. Madaxweynaha iyo dhammaan
xubnaha golaha baarlamaanka golaha xukuumada, golaha garsoorka,
shaqaalaha dowladda iyo ciidamada kala duwan waa in ay ogaadaan in
ay yihiin adeegayaasha ummadda iyana la siiyo abaalmarin daryeeli
karta noloshooda si aanay ugu hanqal taagin hantida ummadda.
Shirkan dib-u-heshiisiinta
Soomaaliyeed, iyada oo ay kaalmeeyeen dowladaha IGAD iyo
bulshoweynta caalamku, waxa wadatashi lagu dhisay golihii xeerarka u
samaynayey bulshada Soomaaliyeed, isla golahan sharcidajinta ayaa
dooranaya golihii loo xilsaari lahaa fulinta xeerarka uu Golaha
Baarlamaanku dejiyo; labada gole ee sharci-dajinta iyo
sharci-fulinta ayaa gole kale oo ilaalinaya ama wax ka qabanaya ama
ciqaabaya cid kasta oo gala dambi ama jebisa sharciga ka soo baxa
golaha sharci dejinta iyo golaha fulinta.
Maxay noqon karaan afarta qodob ee
ugu muhiimsan si WADA-TASHI (DEMOCRACY) loo sugo:-
1. Doorasho xor ah oo caadil ah in
madaxda ugu saraysa maamulka Qaranka (kuwa gobollada iyo degmooyinka)
lagu kala saaro si madaxbannaan.
2. La-xisaabtan Baarlamaanku ku
sameeyo xukuumadda si cad dhinacyada siyaasadda, dhaqaalaha iyo
bulshada isaga oo ka wakiil ah bulshoweyntii soo dooratay.
3. Dhowrista xuquuqda siyaasiga ah
iyo kuwa madniga ah. Waa in qofku xor u yahay cabiri karo ra'aygiisa,
odhaah iyo qoraalba, xubina ka noqon karo ururro siyaasi ah iyo kuwo
bulshoba.
4. Ururrada bulshadu waa in ay
noqdaan kuwo ku dhisan WADA-TASHI (Democratic). Waa in ururrada
bulshadu ka madax-bannaanaadaan xukuumadda iyo faraglin lagu sameeyo.
Ballanqaad: Dhammaan hawlaha
qaranka fulintooda in loo adeegsado loo maro WADA-TASHI, xeerar iyo
anshaxyo aan ka hor-imanayn distoorka ummaddu dejisatay. Maamulka
howlaha qarankuna u kala qeybsanaadaan sida uu dhigayo Axdi
Qarameedka KMG ah ee uu ansixiyey Golaha Baarlamaanka Federaaliga ah
ee KMG ah.
Digniin iyo Ka-Foojignaan.: Waxa
laga dig toonaan doona dhammaan waxyaabihii dumiyey maamulladii
Soomaalida soo-maray muddooyinki isticmaarka(1884-1960), muddadii
xukuumadihii madaniga ahaa (1961-1969), muddadii xukuumaddi
militarig-ga ahayd (1969-1991), iyo muddadii jabhadaha hubaysani
beddeleen maamulkii ugu danbeeye (1991-2004): Waxaabaha dumiyeyna
waxa ka mid ah: isbahaysiyo iyo danaysiyo ku salaysan abtirsiino,
talo-maroorsi, madax aan ku iman talo dadweyne iyo doorasho, hal
kelmad hadii lagu soo koobo ceebaha maamuladaas waxay noqonaysa
WADA-TASHI-LA'AAN.
Dib u heshisiin Bulshada
Si loo soo celiyo kalsoonida luntay
waxa lagama maarmaan ah in laga abaabulo dhammaan gobollada iyo
degmooyinka Soomaaliyeed shirar dib-u-heshisiineed oo doodo loo furo
ay kaga wadatashadaan dhammaan danahooda iyo waxyaabihii sababay
xasiloonidarrada iyo khalkhalka ku yimi bulshada Soomaaliyeed iyaga
oo is-hor-dhigaya su'aalaha ay ka mid yihiin:
1. Maxaa ka Qaldamay Soomaali ?
2. Maxaa hadda qaladaad ah ee ka
jira degaannada Soomaaliyeed ama bulshada Soomaaliyeed ?
3. Maxaa xal ah dhinacyada
siyaasadda iyo maamulka, dhinacyada dhaqaalaha, dhinacyada bulshada
iyo dhinacyada dhaqanka ?
4. Sidee lagu gaadhi xalkaas ?
Jawaabaha loo helo su'aalahan kor
ku qoran waxay barayaan bulshada Soomaaliyeed xaqaa'iqa iyo runta
wixii dhacay iyo sida loo xallin karo.
CADDAYN: Barnaamijka dawladda cusub
waxaa la siin doonaa muudnaanta koowaad hawlaha ay ka mid yihiin:-
¢ Nabadgelyada, gudaha iyo debedda
(internal security & external security).
¢ Hubka-dhigista dalka oo dhan.
¢ Dhismaha maamuladda gobollada iyo degmooyinka.
¢ Dib-u-dhiska dhammaan adeegyada qaranka sida
" Biyaha, Nalka, Isgaadhsiinta.
" Howlaha siyaasadda, dhaqaalaha, bulshada iwm.
Dhammaan qodobada waxa soo diyaarin doona xukuumadda la dhisi doono
iyada oo dejinta qorshayaashooda lagu salayn doono aqoon iyo
WADATASHI iyadoo la tixgelinayo duruufaha dalka ka jira iyo awoodaha
la hayo ama la heli karo. Sidaas darted halkan kuma kuma muujisna
barnaamijka xukuumeedka dalka laga hirgelin doono.
Curriculum Vitae
Personal History & Political Background
- A) Personal Information :
- " Name : Osman Jama Ali
- " Date of Birth : 1941
- " Marital Status : Married
with six children
- " Family status : Nomadic
Family / until 8 years
- B) Educational Background :
- ¢ 1948 - 1952 : Quranic School
/ Hargeisa / Borame
- ¢ 1952 - 1955 : Elementary /
Hargeisa
- ¢ 1955 - 1961 : Intermediate /
Secondary Sheikh
- ¢ 1961 - 1968 : M.Sc. of
Electronic Engineering
- University of Leningrand
- C) Work & Practical Experience
:
- ¢ 1968 - 1973 : Chief
Engineer/ Ministry of information
- ¢ 1973 - 1976 : Minister of
Fisheries & Marine Transport
- ¢ 1976 - 1984 : Minister of
Fisheries