Daabaco Boggan | Print

Muqdisho: shalay, maanta iyo berri (Q. 4aad)

Axmed C/samad

alwaqaar@hotmail.com

Qaybta: 1aad | 2aad | 3aad | 4aad | 5aad

Qoraalkaan taxanaha ah waxaan diyaariyay bilowgii bishii 6aad ee 2006 aniga oo markaas ku sugnaa magaalada Boorame, xilligaas oo dagaalladii u dhexeeyay maxakamadaha islaamiga iyo ururkii la dagaallanka argagixisada uu marayay meel adag. Waxaan doonayay in aan dadweynaha Soomaaliyeed ee goobta ka maqan fikrad faahfaahsan ka siiyo muuqaalka iyo xaqiiqada dhabta ah ee meesha taalley. Qoraalka labo qeybood oo ka mid ah ayaa lagu faafiyay waqtigaas: somalitalk.com iyo bogag kale. Waxaa kale oo diyaarsanaa seddex qeybood oo kale oo aan ka mashquulay markii hore ka dibna aan hilmaamay. Waxaa Ilaahay mahaddiis ah in aan helay USB aan Muqdisho uga tagay xilli hore oo qoraalkaasi ku jiray.

Markii aan qoraalka isha dib u mariyey waxaan goostay in aan sida uu u qornaa u faafiyo aniga oo aan waxba ka badalin; si fakarkii iyo dareenkii xilligaas yaalley aanan mid ka dambeeyay ugu labin (walaaqin). Afkaarta qormadu xambaarsan tahay qaar badan oo ka mid ahna waxay ila tahay in wali loo baahan yahay. Maqaal qiimayn iyo faallo ah ayaan jeclahay in aan ka qoro markii qeybaha dhimman la wada faafiyo.

FG: Qeybta shanaad waxay u baahnayd dib u eegis, waxaanse u daayay sidii ay ahayd; si aanan qaacidadii u khilaafin.

Xaaladda Muqdisho iyo dareenka dadweynaha

Laga soo bilaabo markii uu bilowday dagaalku waxaa si buuxda ugu soo noqday magaalada nabadgalyadii ay la'ayd muddada dheer. Ka hadli maayo maalmo uu qarxo dagaal oo ciidanka diriraya iyo shacabka kaleba dhib soo gaaro ee waxaan ka hadlayaa dhibaatadii sida joogtada ah bulshada Muqdisho u haysatay, sida: dhaca, dilka, qafaalka, kufsiga iyo jidgooyada xaafadaha iyo magaalada dhexdeeda tuugadu ka samayn jirtay. Dadku waxay la soo bexeen gawaari cusub oo qurxoon oo aan waardiye iyo hub midna saarnayn, waxaa qofku ku hadlayaa mobile-ka isaga oo maraya dariiqyada, xaafadaha, suuqyada iyo basaska dhexdooda, waxaa dadka iyo gawaariduba soconayaan goor dambe oo habeenkii ah iyaga oo aan wax walwal ah qabin. Waxaa laga yaabaa in dumarku magaalada u baxaan iyaga oo soo labistay dahabkooda, laakiin in la waydiiyo mooyee lama ogaan karo oo way xijaaban yihiin.

Waxaa si cad loo cambaaraynayaa hoggaamiyayaasha isbahaysiga, gaala-raacyada, Maraykanka iyo cid kasta oo laga arko in ay dhankooda u janjeerto. Horay uma dhici jirin in nimankaas lagu dhiirrado. Dadku aad ayay ugu farxsan yihiin jabka isbahaysiga iyo guusha maxaakimta. Waxaa la isugu bishaaraynayaa nabadda, nicmada iyo guusha u soo hoyatay reer Muqdisho. Waxaa aad loo sugi la' yahay daba iska raacinta isbahaysiga. Waxaa aad loo quursanayaa cid kasta oo u hadasha ashahaado la dirirka. Bulshadu waxay hoos u eegaysaa qofkii isku daya inuu fool-xumeeyo maxkamadaha ama dura hadafkooda, ama dhaliila shaqadooda, ama tuhma qasadkooda. Maangaabka ay la noqoto in bulshadu nooshahay 91kii oo isku daya in uu qabyaalad kaalmo ugu raadiyo xubnaha isbahaysiga markiiba waxaa u jawaabaya qofka ugu horreeya ee maqla oo noqon kara walaalki, ina adeerki ama nin ugaba dhaw kan uu hiilka u doonayo.

Dadweynaha reer Muqdisho waxay u hanqal-taagayaan nolol iyo mustaqbal wacan oo ka dambeeya guushaan ay gaareen. Ninka aan jeclayn culimada iyo diinta oo u arka in uu taladooda ku waayayo wax uu heli jiray wuxuu kalsooni ku qabaa in uu ammaan u heli doono naftiisa iyo maalkiisaba. Dhab ahaan kuwa shacabka dhibay iyana way dhibbanaayeen, maxaa yeelay waardiye uma wada samayn karin xaasaskooda, ubadkooda, waalidkood iyo qaraabadooda, sidoo kale si buuxda awood uguma wada difaaci karin danaha ay ku lahaayeen magaalada. Sidaa darteed kuwa diinta iyo ahalkeeda cadawga ku ahi way ku faraxsan yihiin sidaan marka laga eego amniga ay u heleen naftooda, dadkooda iyo maalkooda.

Walwalka iyo cabsida bulshada:

Farxadda iyo rayraynta dadweynaha waxaa weheliya walwal iyo cabsi ay ka qabaan in arrimuhu say jecelyihiin ay noqon waayaan. Waxyaabaha ay ka walaacsan yihiin reer Muqdisho iyo guud ahaan Soomaalidu waxaa ka mid ah:

1. In la dhiciseeyo guushan lama filaanka ah ee u soo hoyatay bulshada. Taas oo ku imaan karta in mici-gamaarta magaalada joogta oo geedaha foodda ku haysa dhagar u maleegto sidii loo fashilin lahaa maxaakimta, kuwaas oo kaba shar badan kuwii la jabiyay, lana sugaya ummadda fursad ama goldaloolo yar oo ay ku kala tuuraan nabadda iyo horumarka la gaaray.

2. In maxaakimta iyo isbahaysiga la hawlgalay ku guuldarraystaan hoggaaminta bulshada iyo dhismaha maamul hanta magaalada Muqdisho iyo nawaaxigeeda.

3. In lagula dhaqmo maxaakimta iyo taageerayaashooda: (Aabbe cagaha soo dhaqo, haaweydii masaajidka ayay hilbihii la galeene!), waa oraah uu yiri nin ma tukade ahaa oo doonayay in uu Alla-bari wax ka cuno ka dib markii hilibkii masaajidk lala galay.

4. In ay is khilaafaan maxkamaduhu ama iyaga iyo xulafadoodu oo xaaladdu noqoto sidii Afghaanistaan markii Kaabul la qabsaday oo ay mujaahidiintii is dileen.

5. In Maraykan iyo xulafadiisu u gacan haadiyaan qaar ka mid ah maxaakimta iyo taageerayaashooda oo lagu isticmaalo siyaasadda karootada iyo usha ( waxaan hoo, oo fuli arrimahaan, haddii kale ushaa kugu dhacaysa) oo naf iyo shaydaanna ku taliyaan: maxaa dhibtaas kuu gaystay? maad waxaagana iska qaadatid, aayarna iska tukatid, illaa Ilaahay dhib ma abuurine!.

6. In xukuumadda ku meel gaarku ku bishaarayso manaasib iyo qandaraasyo waaweyn oo laga hodmayo, ka dibna xubnaha maxaakimta iyo xulafadoodu u kala dhuuntaan.

7. In wadahadal lala furo xukuumadda oo qaybeheeda is khilaafsani midba xulafo ka dhex doonto maxaakimta iyo xulafadeeda, taas oo keeni karta in lala kala safto, ka dibna himiladii bulshadu halkaa ku burburto.

8. Maadaama bii'adu tahay mid qabali ah, dadkuna aysan isku hubin in shareecadu si buuxda u hirgali doonto, waxaa qabiil kasta cabsi ka qabaa in qabiilooyinka kale ugu gabbadaan diinta oo magac diimeed lagu dulmiyo.

9. In halgankii dadweynuhu ku baxsheen ubadkooda, maalkooda iyo miskxdoodaba uu ku dhammaado qabqable ku baddal qabqable kale oo sidii horayba u dhici jirtay culimada iyo inta khayrka jeceli dhaliyaan guusha, garraaniyaasha iyo askarta cadawguna gurtaan miraha.

AKHRI: Qaybta 5aad....

Axmed C/samad
Alwaqaar@hotmail.com

Faafin: SomaliTalk.com |  July 31, 2008

Kulaabo bogga  www.SomaliTalk.com  © www.SomaliTalk.com

La soo xiriir: